دکتر ریحانه برکتین؛ متخصص کودکان
آپاندیسیت حاد شایع‌ترین علت جراحی حاد در کودکان و نوجوانان است. بروز آپاندیسیت با افزایش سن کودک، بیشتر میشود، بطوریکه از میزان 1 -2 در هر 10000 کودک از زمان تولد تا 4 سالگی، بروز آن به 20 تا 30 مورد در هر 10000 کودک و نوجوان کوچکتر از 20 سال افزایش می‌‌یابد.
تقریباً در 1 تا 8 درصد از کودکانی که به دلیل درد شکم به اورژانس مراجعه می‌‌کنند، آپاندیسیت تشخیص داده میشود.
آپاندیس چیست؟
آپاندیس یک زایده اضافی باقی مانده از دوران جنینی در سیستم گوارش، متصل به ابتدای روده بزرگ است که در صورت ورود هریک از عوامل زیر مثل مواد دفعی تغلیظ شده، انگل‌‌ها، غدد لنفا وی اطراف روده بزرگ، اجسام خارجی بلع شده و یا تومورها به ابتدای آن، بسته شده و فشار داخل آن افزایش می‌‌یابد، باکتری‌‌های مختلف شروع به رشد و تکثیر کرده و باعث التهاب و تورم می‌شوند، سپس خونرسانی دیواره آپاندیس مختل شده، جداره آن دچار تخریب و نهایتاً سوراخ شدگی میشود.
شیوع آپاندیسیت
آپاندیسیت حاد در کودکان بزرگ‌تر با حداکثر بروز بین سنین 12 تا 18 سالگی شایع‌تر است، در کودکان کوچکتر از 5 سال نادر و در کودکان کوچکتر از 3 سال بسیار نادرتر است.
در برخی از کشور‌‌ها مثل آمریکا آپاندیسیت در پسر‌‌ها کمی بیش از دختر‌‌هاست، حداکثر بروز فصلی آن نیز در پاییز و بهار است.
گرچه خود آپاندیسیت در کودکان نسبت به بالغین شیوع کمتری دارد، اما عوارض آن از جمله سوراخ شدن آپاندیسیت در کودکان بخصوص کودکان خردسال شایع‌تر است.
تشخیص آپاندیسیت
انواعی از تست‌‌های آزمایشگاهی در کودکان مشکوک به آپاندیسیت بکار رفته است، اما هیچکدام به تنهایی اختصاصی نمی باشد. روش ارزیابی بعدی استفاده از تکنیک سونوگرافی است، که برای تشخیص، این روش نیز نیازمند برخی شرایط خاص است.
درمان آپاندیسیت
نهایتاً با توجه به معاینه کودک توسط جراح و یافته‌‌های آزمایشگاهی و سونوگرافی اگر آپاندیسیت به تشخیص قطعی رسید و یا احتمال آن زیاد باشد درمان استاندارد، انجام جراحی برای برداشتن آپاندیس است.
علائم آپاندیسیت
علائم آپاندیسیت در کودکان بسیار متنوع و دارای طیف بسیار وسیعی است. نشانه‌‌ها و علائم می‌‌تواند کلاسیک و یا غیر اختصاصی باشد و بر اساس زمان تظاهر بیماری، سن کودک، موقعیت آپاندیس در شکم و تفاوت‌‌های فیزیولوژیک بدن فرد در پیشرفت روند بیماری بسیار متغیر است.
کودک در اوایل ابتدای بیماری کاملاً خوب به نظر می‌‌رسد، علائم بسیار کمی داشته و همچنین معاینات بالینی و یا بررسی‌‌های آزمایشگاهی کاملاً طبیعی هستد، بتدریج با پیشرفت پروسه التهابی داخل شکم سایر علائم و یافته‌‌ها بروز می‌‌کند.
اولین علائم معمولا دوره‌‌های کوتاه بیحالی و بی‌اشتهایی است، که اغلب خانواده‌‌ها تصور می‌‌کنند یک بیماری ویروسی ساده است. در مرحله بعدی درد کودک پیشرفت نموده و سپس دچار استفراغ میشود، درد شکم همیشه یکی از علائم اولیه و اصلی است که معمولا چند ساعت بعد از شروع بیماری آغاز میشود.
درد در ابتدا مکان چندان مشخصی نداشته و در اطراف ناف احساس میشود، اما طی 12 تا 24 ساعت بعدی بیشتر در ناحیه پایین و راست شکم متمرکز می‌‌گردد. اما به دلیل موقعیت متفاوت آپاندیس در شکم، درد ممکن است در هر ناحیه متفاوتی احساس شود. درد بتدریج تشدید یافته و ثابت می‌‌گردد، با حرکت نیز شدت می‌‌یابد.
تهوع و استفراغ اغلب بعد از درد شکم بوجود می‌‌آید، بی‌اشتهایی نیز گرچه یکی از علائم ثابت آپاندیسیت است اما گاهی نیز کودک احساس گرسنگی می‌‌کند. اسهال و برخی علائم ادراری مثل تکرر ادرار در مواقعی که انتهای آپاندیس ملتهب در نزدیک رکتوم و یا آپاندیس قرار داشته باشد، دیده میشود.
با توجه به این اوصاف احتمال تشخیص اشتباه آپاندیسیت با اسهال و استفراغ‌‌های ویروسی بسیار زیاد است، اما در حالت آپاندیسیت درد دایمی است. تب در کودکان شایع بوده اما اغلب خفیف است.
پیشرفت علائم از یک درد مبهم و خفیف تا درد شدید و استفراغ تیپیک اغلب 24 تا 48 ساعت طول می‌‌کشد، در صورت عدم تشخیص علت بروز علائم و در واقع درمان، علائم به سمت مراحل جدی تر عفونت، سوراخ شدن روده، ایجاد آبسه و... خواهد رفت.
