دكتر علی اصغر پیوندی؛ جراح و متخصص گوش، حلق و بینی و سر و گردن، عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی
انواع اوتیت
1- خفیف: كاهش شنوایی به میزان 15-30 دسی بل است (زمزمه ملایم 20 دسی بل و اتاق آرام 30 دسی بل) 2- متوسط: كاهش شنوایی به میزان 31-50 دسی بل (جاروبرقی و رادیو با صدای ملایم 40 دسی‌بل) 3- شدید: كاهش شنوایی به میزان 51-80 دسی‌بل (گفتگوی معمولی در 50 سانتی‌متری، 65 دسی بل و ترافیك شلوغ 70 دسی‌بل) 4- كری كامل: كاهش شنوایی به میزان 81-100 دسی بل (گفتگوی معمولی در 50 سانتی‌متری، 65 دسی بل و صدای موتور هواپیما 100 دسی‌بل) در كل، شایع‌ترین علت كری متوسط تا شدید در اطفال، اختلال ژنتیكی (حدود 50 درصد موارد) و سپس مننژیت است (حدود 10 درصد موارد) كه مقام دوم را دارد. كاهش شنوایی را به دو دسته انتقالی و حسی- عصبی تقسیم می‌كنیم: در كاهش شنوایی انتقالی، اشكال در مجرای گوش یا پرده گوش و یا در استخوانچه‌ها و دریچه بیضی است. در كاهش شنوایی حسی- عصبی، در گوش داخلی، حلزون و عصب شنوایی با مركز شنوایی مشكل وجود دارد.
علل
1- اوتیت سروز 2- اوتیت حاد میانی 3- اوتیت مزمن 4- انسداد مجرای گوش در اثر جرم یا جسم خارجی 5- علل مادرزادی
انسداد مادرزادی
در این بیماری ممكن است مجرای گوش اصلا ایجاد نشده و یا به صورت ناقص تشكیل گردد. در صورت انسداد كامل، كم شنوایی حدود 60 دسی بل خواهد بود. انسداد معمولا یكطرفه است و گوش دیگر سالم می‌باشد؛ به همین دلیل این افراد از نظر شنوایی و گویایی مشكل نخواهند داشت. در این افراد اگر از نظر شغلی نیاز به شنوایی هر دو گوش باشد، می‌توان از سمعك‌های مخصوص استفاده كرد.
اوتیت حاد میانی
در اطفال شایع‌تر از بزرگسالان است و متعاقب عفونت دستگاه تنفسی فوقانی و انسداد شیپور استاش رخ می‌دهد. در كودكان مهم‌ترین علت آن بزرگ شدن لوزه سوم (هیپرتروفی آدنوئید) و عفونت آن است. اگر پرده صماخ پاره شود، در مدت كوتاهی چرك و خون خارج می‌شود و در این لحظه درد گوش تخفیف می‌یابد. درمان شامل استراحت، پنی‌سیلین و مشتقات آن و مسكن است.
درمان
مصرف آنتی‌هیستامین در بیمارانی كه آلرژی بینی دارند، برداشتن ضایعه موجود در بینی یا سینوس، بررسی لوزه سوم و در صورت لزوم جراحی آن و در صورت عدم درمان، خارج كردن ترشحات گوش با استفاده از عمل میرنگوتومی (شكاف پرده صماخ). اگر ترشحات غلیظ باشد، از وسیله‌ای به نام لوله تهویه یا گرومت استفاده می‌شود كه بعد از شش ماه كه ترشحات از بین رفت و گوش طبیعی شد، خود به خود خارج می‌گردد. والدین باید مواظب باشند آب وارد گوش كودك نشود تا از عفونت حاد جلوگیری شود.
شایع‌ترین علت
شایع‌ترین علت كاهش شنوایی انتقالی در اطفال، اوتیت میانی است كه با درمان مناسب اكثرا گذرا و موقتی است. در صورت بروز عوارضی مانند لاپیرنتیت چركی، آبسه مغزی و مننژیت كاهش شنوایی حسی عصبی نیز وجود خواهد داشت كه به علت عوارض نفوذ سم میكروب‌ها از راه دریچه گرد به درون لابیرنت و تاثیر آن بر روی حلزون غشایی است. در اوتیت مزمن هر بار كه اوتیت به صورت حاد عود می‌كند ممكن است از مقدار شنوایی كاسته شود و این حالت همراه با پارگی پرده و گسیختگی استخوانچه هاست و كری مختلط را باعث می‌شود. در میان اوتیت‌ها، اوتیت سروز یكی از شایع‌ترین علل كم شنوایی در كودكان دبستانی و كودكستانی است جمع شدن مایع در گوش میانی باعث كم شنوایی انتقالی می‌شود و برای جلوگیری از پیشرفت بیماری، خارج كردن این مایع از گوش میانی اهمیت شایانی دارد. علت این بیماری انسداد شیپور استاش است كه شایع‌ترین علت سنگینی گوش در اطفال می‌باشد. عوامل مستعد كننده آن عبارتند از: بزرگی لوزه سوم، ترشحات پشت حلق و حساسیت بینی. این بیماری باعث كاهش شنوایی انتقالی دو طرفه می‌شود. علائم شامل كاهش شنوایی و گوش درد است، ولی چون حال عمومی كودك خوب است، والدین دیر متوجه می‌شوند، ولی گاهی از مهد كودك یا مدرسه این بچه‌ها را به علت سنگینی گوش جهت معاینه معرفی می‌كنند. درد گوش مداوم نبوده و شب‌ها بیشتر است. در معاینه، پرده صماخ رنگ زرد كهربایی دارد و به سمت داخل كشیده شده و ممكن است سطح مایع هوا یا حباب‌های هوا نیز مشاهده گردد. در صورت عدم درمان، كاهش شنوایی دائمی و عوارض زیر ایجاد می‌شود:
1- سخت شدن پرده صماخ (تمپانو اسكلروز) یا دیده شدن لكه‌های سفید بر روی پرده 2- چسبندگی در گوش میانی و عدم حركت استخوانچه‌ها 3- فرو رفتگی پرده گوش 4- ایجاد كلستناتوم (رشد پوست در گوش میانی، پشت پرده گوش است).
