شكاف كام در كودكان
مقابل آینه بایستید و سرتان را کمی بالا بگیرید. آیا نحوه متصل شدن بینی به لب بالایی تان را می‌بینید؟ حال دهانتان را باز کنید. آیا خط اتصال سقف دهانتان را می‌بینید؟ گاه شما می‌توانید این خط را توسط انگشتان یا زبانتان حس کنید. از همان نقطه است که سقف دهان شما شکل می‌گیرد. در واقع سقف دهان از بالای دندان‌های بالایی شما شروع می‌شود و تا انتهای دهان شما ادامه می‌یابد.
شکاف در سقف دهان و لب چیست؟
لب شکری به حالتی گفته می‌شود که لب بالایی فرد دارای شکاف و فاصله است و گویی به دو قسمت تقسیم شده است. این شکاف ممکن است عمیق و طولانی باشد به گونه‌ای که تا پایین بینی ادامه داشته باشد. این شکاف ممکن است در سقف دهان نیز ایجاد شود به گونه‌ای که سقف دهان نیز به دو قسمت تقسیم شود و منفذی از سقف دهان تا بینی به وجود بیاید. گاهی اوقات شکاف سقف دهان و لب به طور همزمان وجود دارند. شکاف در سقف دهان و لب یک اختلال مادرزادی هستند. این بدین معناست که کودک هنگام شکل گرفتن و تکامل در شکم مادر ممکن است به این اختلال دچار شود. عموما، دهان و بینی کودک در هفته ششم الی دوازدهم بارداری مادر شکل می‌گیرند. بخشی از لب و سقف دهان برخی کودکان به طور همزمان و هماهنگ با یکدیگر رشد نمی‌کنند. از آنجا که هر یک از این دو بخش به طور جداگانه رشد می‌کنند، احتمال به وجود آمدن شکاف در هر یک یا هر دو وجود دارد. علت لب شکری بودن کودکان هنوز به طور قطع مشخص نشده است. برخی کودکان این مشکل را از والدین یا سایر اعضای خانواده خود به ارث می‌برند. در سایر مواقع، شکاف در لب یا سقف دهان ممکن است به دلیل یک سندرم باشد، بدین معنا که علاوه بر این مشکل، اختلالات دیگری نیز در بدن وجود داشته باشد و شکاف در لب یا سقف دهان نیز ناشی یا مرتبط با آن بیماری باشد. در مواقع دیگر نیز شکاف در لب یا سقف دهان ممکن است ناشی از مصرف برخی از داروها توسط مادر در دوران بارداری یا کمبود مواد مغذی در بدن مادر باشد. قرار گرفتن در معرض دود دخانیات یا استعمال آنها نیز موثر است. اما در اکثر مواقع، علت این اختلال ناشناخته است.
عوارض این اختلال چیست؟
کودکی که سقف دهان یا لبش دارای شکاف است ممکن است با مشکلاتی در شیر و غذا خوردن و صحبت کردن مواجه شود. همچنین اختلالات دندانی و شنوایی نیز از دیگر عوارض این ناهنجاری است.
مشکل در غذا خوردن
آیا تا به حال برای شما اتفاق افتاده است که هنگام نوشیدن مایعات آنقدر شدید بخندید که مقداری از مایع نوشیده شده از بینی شما بیرون بیاید؟ از آنجا که بین بینی و دهان کودکان لب شکری یک شکاف وجود دارد، آنها در بسیاری از مواقع هنگام نوشیدن مایعات با این مشکل مواجه می‌شوند، البته خوشبختانه شیشه شیرهای مخصوصی وجود دارند که می‌توانند به کودک کمک کنند.
اختلال دندان‌ها
کودکان لب شکری عموما دچار مشکلات دندانی نیز هستند. کوچک بودن دندان‌ها، عدم رشد به موقع دندان، رشد دندان‌های اضافه و نامنظم بودن آنها از جمله این اختلالات هستند. علاوه بر معاینه دندان‌ها توسط دندانپزشک و رعایت بهداشت، کودکانی که لب شکری هستند باید به یک ارتودونتیست هم مراجعه کنند تا در صورت نیاز دندان‌های خود را ارتودونسی کنند. ارتودونسی در کاهش مشکلات دندان‌های اینگونه کودکان موثر است.
مشکل در صحبت کردن
کودکان لب شکری ممکن است در صحبت کردن نیز با مشکلاتی مواجه باشند. هنگام صحبت، ماهیچه‌های سقف دهان از بیرون آمدن هوا از بینی به جای دهان هنگام صحبت کردن جلوگیری می‌كنند، اما اگر شکافی در سقف دهان وجود داشته باشد، امکان بیرون آمدن هوا از بینی هنگام صحبت کردن زیاد است. به همین دلیل است که گاه هنگام صحبت کردن کودکان لب شکری ممکن است صداهای اضافی از بینی آنها شنیده شود.
درمان
برای درمان کودکان لب شکری، یک تیم پزشکی متشکل از یک جراح پلاستیک، یک گفتار درمان، متخصص گوش و حلق و بینی و ارتودونتیست لازم است. در برخی موارد حضور یک دندانپزشک، روان شناس و متخصص کودکان نیز ضرورت پیدا می‌کند. برای رفع مشکل کودکان لب شکری، انجام چند عمل جراحی لازم است. این جراحی معمولا در 3 الی 6 ماهگی کودک انجام می‌شود. در این جراحی، پزشک شکاف موجود در لب را می‌بندد. افرادی که این جراحی را انجام می‌دهند، همیشه جای یک خط از جراحی زیر بینی آنها خواهد ماند. جراحی سقف دهان نیز در سن 9 الی 12 ماهگی کودک انجام می‌شود. در این جراحی نیز پزشک منفذ بین سقف دهان و بینی را می‌بندد و ماهیچه‌های سقف دهان را دوباره به یکدیگر متصل می‌کند. پس از گذشت چند سال ممکن است فرد جراحی شده بخواهد آثار زخم‌های ناشی از جراحی را از بین ببرد. این کار به راحتی توسط جراحی پلاستیک یا روش‌های لیزری قابل انجام است. پس از انجام عمل جراحی نیز معمولا دندان‌های کودک ارتودونسی می‌شوند تا اختلال دندان‌ها و فک نیز درمان شود.
