سوختگی در کودکان
سوختگی یکی از خطرات بالقوه برای کودکان است که در همه خانه‌ها وجود دارد. سوختگی، خصوصا سوختگی ناشی از تماس پوست بدن کودک با آب یا سایر مایعات داغ یکی از رایج‌ترین اتفاقاتی است که برای کودکان رخ می‌دهد. آسیب پذیری کودکان نسبت به سایرین بسیار بیشتر است. آنها نه تنها کوچک و کنجکاو هستند، بلکه پوست بسیار حساسی دارند که باید از آن به خوبی مراقبت کرد.هر چند که برخی سوختگی‌های جزئی را می‌توان در خانه درمان کرد و لازم نیست برای آنها به پزشک یا بیمارستان مراجعه کرد، اما سوختگی‌های جدی باید تحت درمان تخصصی قرار گیرند.
علل شایع سوختگی
اولین گام جهت پیشگیری از سوختگی کودکان، شناخت عوامل شایع سوختگی است. برخی عوامل اصلی عبارتند از:
سوختگی با آب داغ، بخار، مایعات داغ، غذای داغ و...
تماس مستقیم پوست با شعله آتش یا اشیای داغ نظیر گاز، شومینه، اتو و...
سوختگی ناشی از مواد شیمیایی نظیر خوردن جرم گیر و باتری، یا تماس آنها با پوست.
سوختگی ناشی از برق گرفتگی به دلیل دست زدن به سیم بدون محافظ یا فرو کردن اشیای رسانا درون پریز برق.
قرار گرفتن بیش از حد در نور آفتاب.
انواع سوختگی
نوع سوختگی را عموماً با عباراتی نظیر درجه یک، دو یا سه مشخص می‌کنند. درجه سوختگی با توجه به میزان و عمق سوختگی مشخص می‌شود. البته علت سوختگی نیز در تعیین درجه آن مهم است. اینکه درجه سوختگی چند باشد تفاوتی نمی‌کند. در هر صورت باید به سوختگی سریعا رسیدگی کرد تا دمای محل سوخته شده فوراً کاهش یابد و از آسیبی که به پوست و بافت‌های زیرین آن وارد می‌شود کاسته شود.
سوختگی درجه یک
سوختگی درجه یک، ساده و ملایم‌ترین نوع سوختگی است. در این نوع، فقط لایه‌های رویین و سطحی پوست می‌سوزند.
علائم: این سوختگی‌ها کمی قرمزی و درد در پوست ایجاد می‌کنند و ممکن است پوست کمی متورم شود. در این حالت، پوست تاول نمی‌زند.
زمان لازم برای بهبود: این سوختگی‌ها طی 3 الی 6 روز بهبود می‌یابند. ممکن است پوست رویین و سوخته شده 1 الی 2 روز پس از سوختگی کنده شود.
سوختگی درجه دو
این نوع سوختگی عمیق‌تر و جدی‌تر از نوع پیشین است. در واقع در این مورد لایه‌های زیرین پوست دچار سوختگی می‌شوند.
علائم: این سوختگی‌ها منجر به بروز تاول، قرمزی و درد شدید در پوست می‌شوند. گاه این تاول‌ها باز می‌شوند و آب داخل آن خارج شده و لایه زیرین پوست که معمولا صورتی رنگ است نمایان می‌شود.
زمان لازم برای بهبود: مدت زمان لازم برای بهبود کامل بستگی به شدت سوختگی دارد. اما معمولا برای بهبود کامل، حداقل 3 هفته زمان لازم است.
سوختگی درجه سه
سوختگی درجه سه بدترین و جدی‌ترین نوع سوختگی است. در این حالت، تمام لایه‌ها و بافت‌های پوست دچار سوختگی می‌شود.
علائم: سطح پوست به رنگ سیاه، قهوه‌ای یا چرم مانند در می‌آید. در ابتدا، ممکن است فرد سوخته هیچ دردی احساس نکند و حتی دچار بی‌حسی شده باشد. علت این امر صدماتی است به اعصاب آن ناحیه از پوست وارد شده است.
زمان لازم برای بهبودی: مدت لازم برای بهبودی بستگی به میزان سوختگی دارد اما به طور کلی اگر سوختگی عمیق باشد، برای بهبود لازم است از پوست قسمت‌های سالم بدن به قسمت‌های سوخته پیوند زده شود.
اقدامات لازم
اگر احساس میکنید فرزندتان دچار سوختگی درجه دو یا سه شده است، سریعا به پزشک متخصص مراجعه کنید. برای تشخیص سوختگی درجه دو یا سه به علائم زیر توجه کنید:
سطح سوخته شده نسبتا وسیع است (بیش از 5 الی 6 سانتی متر) حتی اگر ظاهر سوختگی عمیق به نظر نمی‌رسد. اگر سطح سوختگی بیش از 10 درصد پوست کل بدن است، برای خنک کردن آن از یخ یا هر وسیله سرد دیگری استفاده نکنید زیرا ممکن است اینکار منجر به افت ناگهانی درجه حرارت بدن کودک شود. در عوض با یک حوله یا پارچه تمیز سطح پوست را بپوشانید.
سطح پوست به وسیله شعله مستقیم آتش، تماس با برق یا موارد شیمیایی سوخته باشد.
سوختگی عفونی به نظر می‌رسد (برای مثال پوست دچار تورم یا قرمزی بیش از حد شده است).
سوختگی درجه یک
کودک را از منبع حرارت دور کنید.
لباس ناحیه سوخته را از بدن کودک جدا کنید.
سطح سوخته شده را خنک کنید (سرد نکنید). می‌توانید برای اینکار از آب خنک استفاده کنید و یا به کمک یک پارچه تمیز و خنک سطح پوست را بپوشانید. از یخ استفاده نکنید.
از مالیدن کره، گریس، پودر یا هر ماده دیگری به پوست سوخته شده خودداری کنید. این مواد ممکن است سوختگی را تشدید و عمیق‌تر کنند.
می‌توانید از پماد مخصوص سوختگی استفاده کنید.
اگر فرزندتان درد دارد، می‌توانید زیر نظر پزشك به او شربت استامینوفن یا ایبوپروفن بدهید. برای تعیین مقدار به راهنمای دارو مراجعه کنید یا از پزشک مشورت بخواهید.
سعی کنید در هر حال سطح سوخته شده را تمیز نگهدارید.
سوختگی درجه دو و سه
پیش از هر اقدامی با اورژانس تماس بگیرید. پیش از رسیدن تیم پزشکی، اقدامات زیر را انجام دهید:
کودک را در حالت دراز کشیده قرار دهید به گونه‌ای که قسمت سوخته شده رو به بالا قرار گیرد.
از دستورالعمل‌های سوختگی درجه یک پیروی کنید.
هرگونه لباس یا زیورآلات را از بدن کودک جدا کنید به جز آنهایی که به پوست چسبیده‌اند.
به تاول‌ها به هیچ عنوان دست نزنید.
حداقل به مدت 3 الی 5 دقیقه بر قسمت سوخته شده آب خنک بریزید. سپس قسمت سوخته را با دستمالی تمیز بپوشانید تا تیم اورژانس برسند.
اگر سوختگی ناشی از تماس با مواد شیمیایی است، حداقل به مدت 5 دقیقه ناحیه سوخته شده را کاملا با آب بشویید تا مواد از پوست بدن پاک شوند. بهتر است هنگام مراجعه به بیمارستان، نام و نوع محصول شیمیایی را بشناسید و به پزشکان بگویید.
اگر فرزندتان دچار برق گرفتگی شده است، پیش از دست زدن به او مطمئن شوید که از منبع برق جدا شده است زیرا در غیر اینصورت ممکن است خود شما نیز دچار برق گرفتگی شوید.
پیشگیری
درست است که نمی‌توان از همه اتفاقاتی که ممکن است برای کودکان رخ دهد پیشگیری کرد، اما می‌توان برای کاهش آنها اقداماتی را انجام داد از جمله:
تمام مواد شیمیایی، مواد قابل اشتعال، کبریت، شمع و نظایر آنها را از دسترس کودکان خارج کنید.
تمام پریزهای برق را با پوشش‌های مخصوص کودکان که در بازار موجود است بپوشانید.
سلامت سیم‌های وسایل برقی خانه را کنترل کنید.
لباس‌هایی را برای کودکان خریداری کنید که جنس پارچه‌شان مناسب بوده و زود دچار اشتعال نشوند.
اتو را از دسترس کودکان دور کنید. اگر فرزندتان در سنی است که می‌تواند لباس‌هایش را اتو کند، نکات ایمنی را به او آموزش دهید.
در منزل خود، آژیرهای مخصوص آتش نصب کنید. این آژیرها در صورت وجود دود در خانه به صورت خودکار روشن می‌شوند.
سعی کنید هنگام آشپزی، ظروف بزرگ و داغ را بر روی شعله‌های عقبی گاز قرار دهید. در غیر اینصورت، مانع نزدیک شدن کودک به گاز شوید.
از قرار دادن دستگیره‌ها یا دستمال‌های دراز در نزدیکی گاز خودداری کنید. ممکن است کودکان با کشیدن آنها موجب افتادن ظروف روی گاز شده و دچار سوختگی شوند.
هرگز هنگام آشپزی کردن کودک را در بغل خود نگه ندارید.
هیچ‌گاه شیر کودک را در مایکروویو گرم نکنید زیرا ممکن است شیر به صورت یکدست گرم نشود و در نتیجه دهان کودک بسوزد.
مقابل شومینه مانعی مناسب قرار دهید تا کودک نتواند به آن نزدیک شود.
هنگام خارج شدن از خانه در روز، حتما بر پوست فرزندتان کرم ضد آفتاب بمالید.
