كودك و شيطنت‌های حادثه آفرين
در بیشتر حوادث، كودكان آسیب‌پذیرترین گروه هستند. از سوی دیگر آنها متاسفانه عامل بسیاری از حوادث می‌باشند به بیان روشن‌تر، بچه‌ها خودشان حوادثی را به وجود می‌آورند و خود اولین قربانی این حوادث می‌شوند. در این مورد می‌توان به آتش‌سوزی‌های خانگی اشاره كرد كه بیشتر آنها در اثر بازیگوشی و شیطنت‌های كودكانه رخ می‌دهد اما پس از وقوع این آتش‌سوزی‌ها، كودك نمی‌داند كه باید چه كار كند.
در نتیجه از ترس و با یك واكنش اشتباه، ضمن فرار نسنجیده به‌طور مستقیم به كام دود و آتش می‌رود یا از پنجره به بیرون پریده و در اثر اصابت به زمین جان می‌بازد (یا به سختی مجروح می‌شود). در مواردی هم دیده شده كه از ترس به داخل كمد، زیر تختخواب، داخل حمام و... پناه برده و به این ترتیب از دید كسانی كه برای كمك آمده‌اند، مخفی مانده و در اثر دود و آتش جان خود را از دست داده است. كنجكاوی، نشناختن خطر، كسب هیجان و تقلید از بزرگ‌ترها، مهم‌ترین علل حادثه آفرینی كودكان است. بی‌تجربگی، ترس و عدم اطلاع از چگونگی واكنش صحیح، نیز از عمده‌ترین عوامل آسیب‌پذیری كودكان در مقابل حوادث به شمار می‌آید. برای آنكه در درجه اول كودكان مرتكب اعمال مخاطره‌آمیز نشوند و در مرحله بعد به هنگام وقوع حوادث پیش‌بینی نشده بتوانند جان خود را نجات دهند، باید به این نكات اساسی توجه شود:
مراقبت از كودك
دست‌كم تا سن دو سالگی به راحتی می‌توان كودك را تحت كنترل داشت تا مرتكب اعمال مخاطره‌آمیز نشود، اما با افزایش سن و در نتیجه افزایش تحرك و قابلیت‌های آنها نمی‌توان به‌طور صد در صد مراقب‌شان بود. در این مرحله، به‌خصوص سایر بچه‌ها، مانند همبازی‌ها و همكلاسی‌های كودك، ممكن است او را برای انجام كارهای خطرناك تشویق و تحریك كنند. بنابراین، با افزایش سن كودكان باید علاوه بر مراقبت، به سایر نكات، به خصوص، به مساله «آموزش» توجه نمود. در مورد مراقبت از كودكان به این نكته توجه داشته باشید كه هرگز، حتی برای یك مدت كوتاه آنها را در خانه تنها نگذارید، زیرا ممكن است در همین فاصله، با شیطنت و بازیگوشی باعث وقوع حادثه شوند و چون كسی هم در خانه نیست تا به آنها كمك كند، خدای نخواسته در معرض خطر قرار گیرند، همچنین هرگز نباید مراقبت از اطفال را به سایر بچه‌ها، ولو آنكه چند سالی بزرگ‌تر باشند، محول كرد؛ زیرا چه بسا همین بچه‌ها، مرتكب اعمال مخاطره‌آمیز شده، خود و سایر بچه‌ها را با خطر روبه‌رو كنند.
مراقبت از وسایل خطرناك
متاسفانه در بیشتر منازل، انواع و اقسام مواد و وسایل خطرناك در دسترس بچه‌ها است. بدتر از آن گاهی از این وسایل به عنوان اسباب‌بازی استفاده می‌شود! به عنوان نمونه می‌توان از كبریت، فندك و شمع نام برد. از این موارد كه بگذریم، در بیشتر منازل، چرخ گوشت، چاقو و ساطور، دارو، سموم حشره‌كش و... به شكل خطرناكی در دسترس كودكان قرار دارد. این مساله به نوبه خود یك عامل عمده حوادث منجر به مجروح و مصدوم شدن اطفال می‌باشد. بنابراین برای پیشگیری از هر نوع حادثه باید مطمئن شد كه این نوع مواد و وسایل به شكل مطمئنی از دسترس كودكان دور است.
آموزش
به علت ناآگاهی و بی‌تجربگی، بچه‌ها نمی‌دانند كاری را كه انجام می‌دهند چه نتیجه‌ای دارد. از سوی دیگر آنها خطر را نمی‌شناسند؛ بنابراین ندانسته مرتكب اعمال مخاطره‌آمیز می‌شوند. از این نظر یكی از مهم‌ترین وظایف پدر و مادرها این است كه هر چه زودتر بچه‌ها را در مورد ایمنی آگاه كنند. در این مورد هرگز نباید زمان را از دست داد. به عبارت روشن‌تر، هرگز نباید اجازه داد تا حادثه‌ای رخ دهد و بعد به كودك آموزش داده شود؛ بلكه باید از قبل و همان موقع كه او زبان باز كرده و مفهوم كلمات را درك می‌كند، آموزش مفاهیم ایمنی نیز شروع شود. در مورد آموزش كودكان به سه مورد توجه كنید:
الف) سن و سال كودك: سطح مطالب، نوع بیان و روش طرح موضوع باید به‌صورتی باشد كه برای كودك به‌طور كامل قابل فهم و در عین‌حال جالب باشد. بدیهی است با بالا رفتن سن كودك می‌توان - و باید - مطالب جامع و اساسی بیشتری به او آموزش داد.
ب) خودداری از ترساندن كودك: هنگام طرح مسائل ایمنی هرگز نباید بچه‌ها را ترساند، زیرا خود ترس می‌تواند باعث حادثه شود. همچنین، از تهدید و بدتر از آن، تنبیه، به‌طور جدی خودداری كنید، زیرا منع و تهدید و همچنین تنبیه (بویژه تنبیه بدنی) ممكن است باعث لجبازی كودك شود. در نتیجه، چون به‌طور كامل توجیه نشده و حس لجبازی و انتقام او نیز تحریك شده است، برای تجربه كردن یا انتقام‌جویی، پنهانی و دور از چشم بزرگ‌ترها مرتكب رفتارهای مخاطره‌آمیزی می‌شود و خدای نخواسته، جان خود و دیگران را به خطر می‌اندازد.
ج) الگو بودن برای بچه‌ها در تمام زمینه‌ها: كودكان رفتار بزرگ‌ترها را الگو و سرمشق قرار می‌دهند. بنابراین بزرگ‌ترها خودشان باید مسائل ایمنی را رعایت كنند تا كودكان نیز تشویق شوند این مسائل را مراعات نمایند.
