بی اشتهايی در كودكان
یكی از شایع‌ترین اختلالات رفتاری در كودكان بی‌اشتهایی است. بارها شاهد بودیم، كودكی لجباز و مضطرب در مقابل اصرار مادر، سر خود را بعد از خوردن یك لقمه غذا برمی‌گرداند، چنانچه اصرار شود دهان خود را می‌بندد و اگر اجبار شود همان چند قاشق غذای خورده شده را نیز استفراغ می‌كند. مادر اظهار می‌دارد انواع غذاها را امتحان كرده هیچ‌كدام را با میل نمی‌خورد.
یكی از مهم‌ترین علت مراجعه والدین به پزشكان مشكلات تغذیه‌ای و نگرانی والدین از رشد روحی و حركتی كودكان می‌باشد.
بی‌اشتهایی در كودكان دلایل بسیار دارد از جمله روش‌های نادرست مادر در تغذیه كودكش كه موجب لجبازی كودك و خودداری او از خوردن است و با كاهش رشد كودك نسبت به گذشته از عوامل تاثیرگذار در بی‌اشتهایی كودك می‌باشد البته بررسی نمودار رشد بهترین راهكار آگاهی والدین از رشد جسمی كودك است.
بی‌اشتهایی كودكان علل جسمی و روحی دارد چنانچه شرایط روحی و روانی كودك و نحوه تغذیه از بدو تولد مناسب باشد معمولا نباید شاهد بی‌اشتهایی كودك باشیم. بی‌اشتهایی كه از بدو تولد ظاهر می‌شود اگر بیماری جسمی نباشد علائمی از لجبازی یا عكس‌العمل شیرخوار است. رابطه كودك با محیط اطراف با نحوه غذا خوردن او مشخص می‌شود. یعنی كودك هر اعتراض یا مشكلی دارد با طرز خوردن او (پرخوری، نخوردن غذا یا خوردن غذاهای كم‌ارزش) نشان می‌دهد.
بی‌اشتهایی كه از 5 ماهگی شروع می‌شود كودك با عكس‌العمل خود هشدار می‌دهد رفتار زورگویانه مادر كه در همه زمینه‌ها می‌خواهد كودكش را كنترل كند و اجبار پدر و مادر در غذا خوردن و رفتار اضطراب‌گونه مادر، مشاجره والدین، جدایی و تولد خواهر و برادر كوچك‌تر همه شرایطی است كه كودك به آن حق اعتراض دارد.
پدر و مادر نباید با تهدید، تنبیه و حتی تشویق به كودكان غذا بدهند این امر اثرات بدی در تغذیه كودك دارد. شرایط را باید به گونه‌ای فراهم كنیم تا كودك هنگامی كه گرسنه می‌شود، خودش به طرف غذا بیاید.
بسیاری از مادران برای غذا دادن كودكشان از روش‌های نادرستی مثل التماس كردن، پرت كردن حواس كودك، تصاویر تلویزیون، دویدن دنبال كودك، با سرنگ غذا دادن، تهدید، با فشار دهان كودك را باز كردن و تجویز شربت اشتها‌آور استفاده می‌كنند كه هیچ‌كدام موثر نمی‌باشد.
رعایت نكردن نظم در غذا خوردن، پر كردن بیش از حد ظرف غذای كودك، رعایت نكردن تنوع در غذا، نرم كردن بیش از حد غذا در بی‌اشتهایی كودك موثر است. كودك به دقت از عادات غذایی خانواده تقلید می‌كند. والدین چنانچه طعم غذایی را دوست ندارند نباید در حضور كودك مطرح كنند.
تغذیه كودك همزمان با افراد خانواده و استفاده از ظروف غذایی كودك در تشویق كودك به غذا خوردن موثر است. در موقع غذا خوردن كودك با دیگران صحبت نكنید. غذا را در میز یا سفره جای مناسب قرار دهید و پیشنهاد كنید غذا بخورد، در موقع تغذیه كودك، تلویزیون را خاموش و وسایل بازی او را جمع كنید.
برای غذا خوردن طول مدت معینی تعیین كنید. باقیمانده غذای كودك را بدون اینكه در مورد آن با دیگران بحث كنید از سر سفره بردارید. كودك را با هم سن و سال خودش مقایسه نكنید زیرا رشد و میزان اشتها در كودكان مختلف متفاوت است. در موقع غذا خوردن كنار كودك نشسته در مورد غذا با او صحبت كنید و از او بپرسید از چه غذاهایی برای شام یا روز بعد دوست دارد.
كودك در انتخاب غذا آزاد، با میل غذایش را بخورد و چنانچه مقداری از غذا را در اطراف پخش كند او را سرزنش نكنید. با شادی و نشاط میل به غذا خوردن را در كودك ایجاد كنید.
در اكثر مواد غذا نخوردن كودكان دوره‌ای گذرا یا اعتصاب غذا است از والدین تقاضا می‌شود آرامش خود را در این‌گونه موارد حفظ كنند.
تبلیغات صدا و سیما مهم‌ترین مشوق روحی در تغذیه كودكان بسیار موثرند، به طور مثال مادر به كودك یاد می‌دهد پفك، چیپس، نوشابه گازدار بد است در حالی كه صدا و سیما آن را تبلیغ می‌كند. همین موضوع اهمیت تعامل بین سازمان‌های مختلف را در تغذیه كودكان نشان می‌دهد. هماهنگی وزارت بهداشت در شبكه‌های بهداشت، نقش متخصصان كودكان و متخصصان تغذیه را پراهمیت جلوه می‌دهد و همچنین تغییر بوفه‌های مدارس به پایگاه تغذیه سالم، انواع غذاهای سالم و به علت افزودن مواد نگهدارنده به سوسیس و كالباس ممنوع بودن این نوع غذاها در مدارس و خانواده از اهمیت خاص برخوردار است.
همچنین توصیه به خانواده‌ها در عدم مصرف غذاهای FastFood آماده رستورانی كه كالری بالا و ارزش غذایی كمی دارند اهمیت دارد.
اطلاع‌رسانی و آموزش درباره نحوه تغذیه سالم در كشور ما كم است. به همین جهت دستگاه‌های متولی فرهنگ به‌ویژه آموزش‌وپرورش، صدا و سیما و وزارت بهداشت می‌بایست توجه بیشتری در مورد آموزش نحوه صحیح تغذیه شیرخواران و نوجوانان داشته باشند.
