زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

اقدامات توانبخشی در كودكان نارس

در شماره قبلی در خصوص اقدامات تشخیصی و درمان توانبخشی در كودكان نارس صحبت شد، اینك در ادامه بحث به شناسایی علائم و مشكلات حركتی كودكان نارس می‌پردازیم.

شناسایی علائم حركتی در رفلكس‌های شیرخواران

علائم مشخص، این موزونی حرکتی و عملکردی در رفلکس‌های اولیه كودك شیرخوار تا 4 ماهگی نشان داده می‌شود كه به وسیله معاینه رفلکس‌های اولیه شیرخوار می‌توان ضایعه را تشخیص داد، البته در مورد تحریك رفلكس‌های اولیه نوزاد، یا كودك شیر خوار، لازم است برعكس روش GM، از محرك حسی استفاده بشود و از امكان درمانی رفلكس‌های اولیه در شیر خوار هم برای تشخیص و درمان می‌توانیم استفاده كنیم كه در صورت بكارگیری درمانی آنها خواهیم توانست باعث هماهنگی و موزونی عملکرد مسیرهای مغزی شویم و روند Reorganization (در موارد صدمات شدید غیر قابل برگشت) و در موارد محدودتر با Myelination  , Synaptogenesis كمك موثرتری رابه كودك بنمائیم. در مجموع با انجام این حركات باعث افزایش روند Neuroplasticity شویم، و از طرف دیگر

می‌توانیم اشکالات مغزی و مسیرهای حرکتی را چه در سطح کورتیکال و چه در سطح Sub cortical پی ببریم. ودر مواردی آنها را از نظر ساختاری تصحیح نمائیم البته چندین شرط دارد.

اول اینکه فرد معاینه کننده کاملا به فرایندهای Neuro development این مسیرها آگاه باشد و از کارکرد نورو فیزیولوژی افراد اطلاع كافی داشته باشد، در اصل دانش کافی راجع به Neuroscience  Neuroanatomy داشته باشد تا بتواند بر حسب دانش علوم اعصاب و با توجه به سن کودک و وضعیت   Neuro development اوبه اشکالات، پی برده و پیگیری نماید، با استفاده از بعضی رفلکس‌های اولیه شیرخوار و تکرار آن این توازن عملکردی را در شیرخوار به وجود آورد و تصحیح انجام مراحل نورونی را در اوایل تولد بنماید.

دوم: چون سال اول زندگی بهترین زمان برای تكمیل این مسیرها یکی بعد از دیگری بوده لازم است در تکمیل عملکردی خود بر حسب زمانبندی و وضعیت Neurodevelopment  تكامل یابد، تا بتوانیم این مسیرها را بر حسب دانش Neuroseience و نوع Neurohabilitaion تکمیل نماییم و در مسیر رشد طبیعی خود قرار دهیم، تا در آینده کودک بتواند از توازن حرکتی و تعادل عملكردی بهره‌مند شده، این توازن حرکتی و تعادلی او را در توازن رفتاری و دقت توجه و تمرکز یاری نماید و بالاخره او را در بالا بردن شناخت برای تصحیح چگونگی آموزشی کمک نماید.

سوم: از ابتدای تولید بیشتر زمان تنظیم در اعمال حرکتی است که بعدا این یادگیری صحیح اعمال حركتی به فرایندهای توجه و تمرکز تبدیل خواهد شد و بالاخره با مشاهده ابعاد و فراگیری بعدهای مختلف و در آینده به مرور از همین مسیر، پارامترهای Cognition کودک شکل می‌گیرد و به دنبال تکامل فرایندهای Cognetive، می‌توان در فراگیری یادگیری به کودک کمک نمود.

علائم غیر اختصاصی كه در این سن ذكر شد، چه در حركات خود به خودی نوزاد (بر مبنای ارزیابی روش GM) و چه در معاینه رفلكس‌های اولیه به صورت اشكالات حركتی ناموزون، نابخردانه و مشكل دار خودنمائی می‌كند. در این سنین رفع این اشكالات توسط والدین نیز، بسیار ساده است، در حالی كه در سنین بالاتر، اگر روند Neuro development تصحیح نشده باشد، مشكلات به صور علائم و اشكالات اختصاصی و یا غیر اختصاصی خودنمائی خواهد كرد. در شرایط اشكالات مشخص Damage Brain معمولا بعد از سن 2 سالگی مشكلات كودك به سختی قابل رفع است و لازم است رفع این اشكال زیر نظر متخصص مربوط و توسط تراپیست‌های مختلف انجام گیرد كه نسبتا پر هزینه خواهد بود، در مورد اشكالات غیراختصاصی نیز معمولا در سنین پیش دبستانی و یا حین دبستان مشخص می‌شود كه آن زمان برای درمان بسیار دیر می‌باشد.

در سنین بالاتر این علائم غیراختصاصی تا حدودی قابل درمان است ولی هم درمان آن به صورت محدودتر و هم بسیار زمان بر خواهد بود. در حالی که در سال اول زندگی تشخیص راحت‌تر و امکانات درمانی وسیع‌تر و ساده‌تر می‌باشد.

اگر از مادر برای كودكان زیر 2 سال، بلاخص زیر 1 سال از علوم اعصاب و تكامل عصبی استفاده می‌كنیم، می‌توانیم اكثریت موارد ضایعات مغزی را بهبود بخشیم.

در حالی كه از امکانات كلینیكی بسیار دقیق کمتر برای تشخیص استفاده می‌شود و اکثرا با کمک، وسائل پاراکلینیکی مثل امکانات  Neuroimaging NeruPhysiology در سنین بالاتر برای تشخیص، مشکل کودک استفاده می‌گردد در حالی که در سنین پایین فقط با کمک یک شرح حال دقیق و یک معاینه، امكان تشخیص دقیق را ممكن می‌سازد، در این حالت هم از رفلكس‌های اولیه كودك، می‌توانیم به این مشکلات پی ببریم و هم با كمك انجام رفلكس‌ها و تمرینات مخصوص دیگر این سن كودك را درمان کنیم.

 چون این مشکلات همانطوری که گفته شد در کودکان کم وزن و کم سن (Premature) بسیار شایع‌تر است، بهتر است کلیه این نوزادان، چندین و چند بار مورد معاینه دقیق  Neurodevelopment قرار گیرند، بخصوص در زمانی که رفلكس‌هایPrimitive را دارند (در سن زیر 4 ماه) تمام موارد مشکوک از موارد سالم می‌توانند جدا شوند و به والدین چگونگی و نحوه درمان توانبخشی در منزل آموزش داده شود.

به امید روزی كه از این علوم

 NeurodevelopmentوNeurohabilitaion  و Neurorehabilitaion در مسیر استمرار علمی و ارتقاء علمی کمک گرفته شود.