پيشگيری و درمان چاقی در كودكان
در این مقاله به علت‌های مختلف چاقی كودكان می‌پردازیم، این عامل نشان می‌دهد كه اغلب چاقی در كودكان دارای علل مختلفی مانند عوامل ژنتیكی، آندوكرین بوده گاه علت‌های دیگری نیز می‌تواند داشته باشد. در هر صورت اگر این علت‌ها بیشتر مورد بررسی قرار گیرند. مشاهده می‌شود در چاقی‌های اولیه عامل ژنتیكی نقش بیشتری را خواهد داشت. سندرم‌های شناخته شده در كودكی كه همراه با چاقی باشند كاملا نادر می‌باشند (در حدود كمتر از یك درصد علت چاقی‌ها است) اغلب سندرم‌های چاقی كه همراه با چاقی هستند مشخص می‌شوند، با دقت زیاد، گرفتن تاریخچه و امتحانات فیزیكی قابل بررسی است بسیاری از این موارد با كاهش رشد و كوتاهی قد همراه هستند.
آسیب شناسی
در شیرخواران و كودكانی كه وزن طبیعی دارند افزایش بافت چربی در سال اول عمدتا مربوط به افزایش اندازه سلول‌های چربی است.از 6 ماهگی تا 2 سالگی تعداد سلول‌های چربی به آرامی افزایش می‌یابد و بعد از آن تا ده سالگی ثابت است. پس از آن تا 25 سالگی مجددا به آهستگی افزایش می‌یابد و در این سن تكثیر متوقف ولی رشد و حجم سلول چربی تا آخر عمر همچنان ادامه می‌یابد.هورمون‌هایی كه در متابولیسم چربی‌ها دخالت دارند
عبارتند از:
انسولین، اپی نفرین، كورتیزول و ACTH هورمون رشد، تیروكسین
تیروكسین باعث كم شدن ذخیره چربی می‌شود لیپولیز و افزایش اكسیداسیون اسیدهای چرب آزاد توسط یاخته‌ها را موجب می‌شوند و همچنین موجب ازدیاد تشكیل تری‌گلیسیریدها توسط كبد و تسریع در دفع آنها از پلاسما می‌شوند.
علت چاقی در كودكان و نوجوانان
ژنتیك: سندرم ترنر، سندرم لورنس مون بیل، سندرم آلستروم، سندرم پرادرویلی، كاهش لپتین، سندرم كوهن و سندرم كارپنتر
آندوكرین:كم‌كاری تیروئید، كاهش هورمون رشد، سندرم تخمدان پلی كیستیك، سندرم كوشینگ
اختلالات هیپوتالاسمی: ممكن است ثانویه به جراحی یا اشعه درمانی باشد
اختلالات دیگر:درمان دارویی والپوریك اسید – داروهای نورولپتیك – كورتیزول – سیپروهپتادین – متی مازول
چاقی اولیه
چاقی اولیه، دو علت ژنتیكی و محیطی دارد.
علت اصلی آشكار ژنتیكی است كه علت ژن آن نامعلوم است فاكتورهای محیطی كه باعث چاقی می‌شوند به اختلال میزان انرژی مربوط است شامل دریافت انرژی بیشتر غذایی و كاهش مصرف انرژی به علت نداشتن فعالیت فیزیكی می‌باشند.مطالعات نشان داده است كه افزایش وزن بیشتر به كالری چربی‌ها و كربوهیدرات‌ها و غذاهایی كه ایندكس گلیسمی بالایی دارند، مرتبط می‌باشد. در اینجا باید یادآور شد كه كاهش فعالیت فیزیكی نیز در افزایش وزن دخالت دارد. لذا به بچه‌هایی كه زیاد به تلویزیون نگاه می‌كنند و از بازی‌های ویدئویی استفاده می‌كنند مربوط می‌شود. كودكانی كه زیاد به تلویزیون نگاه می‌كنند هم انرژی كمتری مصرف می کنند و هم در ضمن فعالیتهای عادی برحسب عادت از تنقلات كالری‌دار استفاده می‌نمایند كه این دو علت توأماً باعث افزایش وزن آنها می‌شود.
مسأله اقتصادی اجتماعی چاقی در بزرگسالان و فرهنگ والدین در چاقی كودكان بخصوص سفیدپوستان تاثیر بسزایی داشته است.مسأله مهم دیگری كه در چاقی كودكان دخالت دارد عبارتند از فاكتورهای داخلی رحمی و تغذیه اولیه شیرخواران كه در افزایش وزن آنها در آینده دخالت دارد. پیشنهاد شده است كه تغذیه داخل رحمی نوزاد ممكن است باعث تغییرات فیزیولوژیكی شود كه به افزایش چاقی بیانجامد.همچنین در بررسی‌های مختلف نشان داده شده است كه تغذیه شیر مادر از چاقی‌های بعدی شیرخوار جلوگیری می‌نماید. افزایش وزن اولیه شیرخوار ممكن است با افزایش ریسك چاقی در كودكی مربوط گردد كه ارتباط با وزن تولید و وزنی را كه در یك سال اول زندگی به دست آورده است می‌باشد.
درمان چاقی
1- رفتار درمانی
2- دارو درمانی
3- جراحی
رفتار درمانی
1- اصلاح هویت رفتاری (فعالیت فیزیكی)
2- هدف مخصوص (افزایش فعالیت فیزیكی به 60 دقیقه در اكثر روزهای هفته)
3- به كار بردن رفتار و درك تدابیر درمانی (اراده محكم – تحریك كنترل غذایی)
4- بررسی سیستماتیك گذشته و حال درباره پیشرفت درمانی (كنترل شخصی در مورد فعالیتهای فیزیكی)
تدابیر اقتصادی اجتماعی – بررسی طیف چاقی افزایش چاقی‌های كودكان ایجاب می‌كند در پیشگیری از چاقی كوشش بیشتری داشته باشیم همچنین در مدرسه كه محل اجتماع عموم است می‌توان یك برنامه خاصی پیاده كرد. از نظر رژیم غذایی و فعالیت فیزیكی می‌توان در مدارس روشی را انتخاب كرد كه از چاقی كودكان پیشگیری كند. اطلاعات مقدماتی از برنامه پیشگیری طولانی از همراه كردن روش‌های پیشگیری مدرسه و خانواده نشان می‌دهد كه نتیجه مطلوبی داشته باشد.دوران كودكی ممكن است هم از نظر فیزیولوژیكی و هم از نظر رفتاری، زمان مناسبی برای اصلاح حالت چاقی باشد و میزان انرژی مثبت را فراهم می‌كند.
در شماره آینده در خصوص را‌ههای درمان صحبت‌خواهیم كرد
