زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

گام به گام با رشد حركتي و اجتماعی كودك

دوران کودکی و نوپایی، دورانی تکرارناشدنی، اثرگذار و حساس در روند رشد و تکامل است که هرگونه کاستی و نقصانی در آن به خسارت‌های غیرقابل جبران منجر خواهد شد. در این مقاله  و در ادامه مطالب آمده در نشریه قبل رشد و تکامل کودکان را از 18ماهگی تا دو سالگی بررسی می‌کنیم. به یاد داشته باشید که عملکرد کودکان در سطوح مختلف، وابسته به فاکتورهایی از قبیل سلامت جسمی و عاطفی است .در اولین سال‌های زندگی عملکردهای اصلی کودک مانند رفتار و عواطف به شدت تحت تاثیر محیط قرار دارد. سال‌های اول بعد از تولد دوره‌ای است که مغز و سیستم عصبی مرکزی کامل می‌شود و اگر والدین اطلاع کافی در این خصوص داشته باشند و محیط مناسبی برای کودک فراهم کنند، نتایج مطلوبی به دست خواهند آورد.

وضع بدن و حركات فیزیكی

كودك با پاهایی كه كمی جدا از هم هستند راه می‌رود، به هنگام شروع راه رفتن و متوقف شدن، نمی‌افتد. هنوز برای ایجاد تعادل، بازوهایش را بالا نگه می‌دارد. با دقت می‌دود، سرش مستقیم و در خط وسط قرار دارد، چشم‌ها در فاصله یك تا دومتری جلو، ثابت است اما برای عبور از موانع سر راه مشكل پیدا می‌كند. اسباب بازی‌های بزرگ یا جعبه‌ها را در امتداد زمین فشار می‌دهد و می‌كشد. در حال راه رفتن اسباب بازی بزرگ یا خرس عروسكی را با خود حمل می‌كند. سوار صندلی كوچك می‌شود یا از طرفین سر می‌خورد تا خودش را روی صندلی بنشاند. از بالا رفتن لذت می‌برد و از صندلی بزرگسالان بالا می‌رود سپس می‌چرخد و می‌نشیند. با كمك دیگران از پله‌ها بالا می‌رود و گاهی پایین می‌آید. با پشت روی پله‌ها، پایین می‌خزد یا گاهی چند پله را با تكان دادن كفل‌هایش كه به سمت جلو فشار می‌آورند، پایین می‌رود. زانوهایش را بدون حمایت دیگران روی سطح صاف مستقیم می‌کند و می‌ایستد. زانوها و كفل‌ها در وضع چمباتمه زدن قرار می‌گیرد تا اسباب ‌بازی را از روی زمین بردارد و روی پاهایش می‌ایستد و از دست‌هایش به عنوان حمایت استفاده می‌كند.

توجه: اطفالی كه پایین تنه بی قرار دارند معمولاً در راه رفتن تأخیر دارند.

بینایی و حركات ظریف

اشیاء كوچكی كه در محدوده دیدش باشد را فوری با حالت چنگ زدن گازانبری برمی‌دارد. وسط یا بالای بدنه مداد را در همه دستش یا با حدود زمخت شست و انگشتانش نگه می‌دارد. به طور بی اختیار خط خطی می‌كند و نقاطی رسم می‌كند، یك دست را به تنهایی به كار می‌برد و یا گاهی با مدادهایی در هر دو دست این كار را می‌كند. بعد از نشان دادن ساختن برج یا گاهی به طور خود به خودی با سه مكعب برج می‌سازد. از كتاب‌هایی كه تصاویر ساده دارند، لذت می‌برد، اغلب موضوعات رنگی را تشخیص می‌دهد و انگشت اشاره‌اش را روی آنها می‌گذارد. در یك زمان چند صفحه را ورق می‌زند. مردم آشنا و دور از خود را تشخیص می‌دهد و به اشیاء علاقمند دور در بیرون از خانه اشاره می‌كند.

شنوایی و گفتار

در موقع بازی به طور متناوب با خودش صداهای شبه گفتاری تولید می‌كند كه آهنگ‌ محاوره و حالت هیجانی دارد. به ارتباطات گفتاری كه مستقیماً به او خطاب می‌شود، گوش می‌كند و پاسخ می‌دهد. حدود شش تا بیست كلمه قابل تشخیص را به كار می‌برد و تعداد بیشتری كلمه را درك می‌كند. كلمه برجسته یا آخرین كلمه جملات كوتاهی را كه به او خطاب شده، منعكس می‌كند شیء دلخواهش را از طریق اشاره كردن همراه با صداسازی بلند و مصرانه یا گفتن كلمات منفرد تقاضا می‌كند. از اشعار كودكانه لذت می‌برد و سعی می‌كند به آن بپیوندد. تلاش می‌كند آواز بخواند. وقتی فرد بزرگسال اشیاء آشنایی را تقاضا كند، آنها را با دست به او می‌دهد. دستورات ساده مانند «كفش‌هاتو پات كن»، «در را ببند» را انجام می‌دهد. مفهوم كلمه «نه» را می‌فهمد. به مو، كفش‌ها، بینی و پاهای خودش یا عروسكش اشاره می‌كند.  

رفتار اجتماعی و بازی

قاشق را نگه می‌دارد و غذا را به درستی در دهان می‌گذارد، گرچه ممكن است با غذا بازی كند. فنجان را میان هر دو دستش می‌گیرد و بدون ریختن زیاد، آن را می‌نوشد. به تنهایی فنجان را زمین می‌گذارد اما معمولاً هنگامی كه محتوای نوشیدنی تمام می‌شود، فنجان را با دست به بزرگسال برمی‌گرداند.هنگامی كه لباسش را به او می‌پوشانند یا در می‌آورند، كفش‌ها، جوراب و كلاهش را درمی‌آورند، كمك می‌كند ولی بندرت قادر است آنها را عوض کند (درآورده و بپوشد). جلب توجه درباره نیاز ضروری به دستشویی از طریق بی‌قراری و صداسازی شروع می‌شود. كنترل دوره‌ای ممكن است حاصل شود ولی خیلی متفاوت است.

ممكن است شلوارش را خیس یا كثیف كند. با شور و حرارت و با درك فزاینده‌ای محیط را جستجو می‌كند و احساس خطر نمی‌كند. دیگر اسباب بازی‌ها را در دهانش نمی‌كند. اینكه اشیاء به كجا تعلق دارند را به خاطر می‌آورد. هنوز در هنگام بازی یا عصبانیت اشیاء را به زمین می‌اندازد اما گاهی و بندرت از نظر بینایی در تشخیص هدف مشكل دارد. شیفته اشیاء خانگی است و فعالیت‌های روزمره ساده مانند غذادادن به عروسك، كتاب خواندن، جارو كردن زمین و شستن لباس‌ها را تقلید می‌كند. به تنهایی بازی می‌كند اما دوست دارد كه نزدیك بزرگسال آشنا یا خواهر یا برادر خود باشد. از نظر عاطفی هنوز خیلی به بزرگسال آشنا وابسته است و به تناوب حالت وفاداری و مخالفت دارد.