زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

ديابت در كودكان

دیابت بیماری مزمنی است كه هرروزه و تا پایان عمر روی بدن تاثیر خواهد گذاشت؛ پس با توجه به اینكه درمان شناخته‌شده و قطعی برای دیابت وجود ندارد و شما نیز نمی‌توانید از این بیماری فرار كنید، عاقلانه‌ترین راه این است كه با بیماری خود دوست شوید (یا حداقل به چشم دشمن به او ننگرید)؛ در این صورت، كنترل آن به راحتی و با انجام یك برنامه منظم و خاص امكان‌پذیر است.

زندگی همراه با بیماری دیابت

«اگر می‌خواهید كاری را به درستی انجام دهید، خودتان آن را به عهده بگیرید»؛ به شرطی كه بدانید چطور به خوبی آن را انجام دهید. این یك ضرب‌المثل قدیمی است. اگر یك زندگی نامنظم و غیرقابل پیش‌بینی داشته باشید، در مواجهه و كنترل دیابت مشكل خواهید داشت. در صورتی كه كودك‌تان دیابت دارد، حتماً باید در مورد ماهیت بیماری و روش كنترل آن اطلاعات خود را افزایش دهید. همه افرادی كه دیابت دارند، به خوبی می‌دانند كه این بیماری در طول شبانه‌روز همراه آنهاست. به‌طور معمول، حدود یك سال طول می‌كشد تا یك بیمار دیابتی بیشتر موقعیت‌های خاص را كه تحت تأثیر بیماری دیابت قرار می‌گیرند، تجربه كند. این موقعیت‌های خاص شامل تعطیلات، جشن‌های تولد، مهمانی‌ها، ورزش‌های سنگین و دوره‌های بیماری است.اگر یكی از اعضای خانواده شما با یك بیمار دیابتی در ارتباط باشد (خویشاوندان یا همكاران)، خیلی شفاف می‌تواند در مورد ماهیت این بیماری، توضیح دهد. به یاد داشته باشید كه تجربه همه افراد مبتلا به دیابت و اعضای خانواده آنها در مورد این بیماری یكسان نیست. به علاوه، درمان دیابت (رژیم درمانی) برای هر بیمار كاملاً اختصاصی و برای بیماری كه اخیراً به بیماری دیابت مبتلا شده در مقایسه با بیماری كه سال‌هاست دیابت دارد، متفاوت است.

بیماری دیابت و كودكان

مسلماً یكی از مسائل بسیار مهم در کودکان دیابتی، رشد و نمو طبیعی آنهاست. جهت اطمینان از روند رشد طبیعی كودكان، استفاده از نمودار رشد قد و وزن در هر مرحله از درمان ضروری است. در گذشته، درمان با انسولین به شكل مناسب صورت نمی‌گرفت و همین مسأله مانع از رشد طبیعی كودكان می‌شد. در دوران بلوغ، رژیم انسولین دریافتی باید به‌طور منظم مورد بازبینی و تغییر قرار گیرد. بیماری دیابت، الگوی تحصیل و كار را مختل نمی‌كند؛ اما درصورتی كه قند خون خیلی بالا یا پایین باشد، فرد تمركز خود را از دست داده  و درس خواندن بسیار مشكل خواهد شد. همه این مسائل در دوران بلوغ مهم‌تر خواهد بود. در واقع، آموزش داشتن یك زندگی اجتماعی لذت‌بخش در كنار كنترل مناسب دیابت، هدف كلیدی در این مرحله از زندگی نوجوانان است. به‌طور سنتی، سه راه عمده جهت كنترل قند خون وجود دارد: درمان با انسولین، رژیم غذایی و تحرك

بگذارید با بیماری خود كنار بیاید

بیشتر مبتلایان در مورد آینده و مشكلات احتمالی كه با آن روبه‌رو خواهند بود، نگران هستند. تیم درمان دیابت اطلاعات ساده و قابل فهمی در مورد عوارض احتمالی بیماری و چگونگی به تأخیر انداختن و حتی جلوگیری از بروز آنها به شما می‌دهند.  هرچند خیلی مهم است كه برنامه و طرح خاصی برای زندگی خود در مواجهه با دیابت داشته باشید، اما هرگز اجازه ندهید دیابت، نوع زندگی شما را تعیین كند.

بسیاری از بیماران با خود فكر می‌كنند: «چون دیابت دارم؛ هرگز نمی‌توانم مثل دیگران فلان كار را انجام دهم؛ درحالی كه قبلاً از انجام آن خیلی لذت می‌بردم.» اما شما نه‌تنها می‌توانید بیشتر فعالیت‌ها را انجام دهید، بلكه حتی قادرید به بهترین شكل ممكن و كاملاً حرفه‌ای از عهده آن برآیید. در واقع هیچ كاری مطلقاً برای بیمار دیابتی ممنوع نیست؛ فقط باید عاقلانه و با توجه به شرایط در مورد نحوه انجام فعالیت‌های خاص تصمیم‌گیری كرد. بی‌شك از طریق آزمون و خطا به تجارب ارزنده‌ای خواهید رسید. وقتی شیوه زندگی و برنامه منظمی برای خود انتخاب می‌كنید، وظیفه اعضای تیم درمان دیابت است كه رژیم انسولین را متناسب با آن برای شما در نظر بگیرد. البته محدودیت‌های اندكی در مورد كارهایی كه می‌خواهید انجام دهید وجود دارد؛ مثلاً ممكن است نتوانید به استخدام ارتش یا نیروی پلیس درآیید و یا خلبان شوید. مهم‌ترین هدف كنترل و درمان دیابت، كاهش علائم و عوارضی است كه در اثر بیماری خود تجربه كرده‌اید.

دیابت نوع 1

درصورتی كه مستعد ابتلا به دیابت نوع 1 باشید، قبل از 35 سالگی بروز می‌كند. بیماری بیشتر افراد مبتلا به دیابت، در دوران كودكی یا نوجوانی تشخیص داده می‌شود؛ اما باید توجه داشت كه اخیراً دیابت نوع 2 بین افراد جوان افزایش چشمگیری داشته است. دیابت نوع 1 وابسته به انسولین است؛ به این معنی كه درمان آن بلافاصله پس از تشخیص با انسولین امكان‌پذیر و تزریق انسولین ضروری است. در این نوع دیابت، سلول‌های تولیدكننده انسولین در غده پانكراس به وسیله فرایندی كه ضد ایمنی بدن عمل می‌كند، تخریب می‌گردند. این فرایند باعث عدم تولید انسولین می‌شود. بدون وجود انسولین، به‌خصوص پس از صرف غذا، قند در جریان خون باقی می‌ماند و با بالا رفتن میزان آن از طریق ادرار از بدن خارج می‌شود.

رژیم غذایی و تحرك

استفاده از انسولین به عنوان هورمونی كه بدن با كمبود آن مواجه است و وجودش جهت ادامه حیات ضروری است، بدیهی به‌نظر می‌رسد. دو موردی كه باعث نگرانی كودكان و نوجوانان بوده و بیشتر راجع به آن سؤال می‌پرسند، رژیم غذایی و ورزش است. پیروی از رژیم غذایی خاص بیماران دیابتی ضروری است؛ اما غذاهای مناسب جهت این بیماران با وعده‌های غذایی افراد سالم كه رژیم سلامتی دارند، خیلی تفاوت نمی‌كند. در مورد ورزش‌های پیشنهادی به بیماران دیابتی نیز همین‌طور است. حركات ورزشی كه به همه افراد كمك می‌كند تا به سلامتی و تناسب اندام برسند، به افراد مبتلا به دیابت نیز توصیه می‌شود.

انسولین، محبت و مراقبت

همزمان با درمان دیابت، این اهداف قابل دسترسی هستند. دیابت بیماری كمبود ماده‌ای است به‌نام انسولین و طبیعی است كه با جایگزین كردن این ماده درمان صورت می‌پذیرد. محبت و مراقبت نیز برای رشد كودكان ضروری است و در زندگی كودكان مبتلا به بیماری مزمن نقش مهمی دارد. می‌توان بخش چهارمی را نیز در درمان بیماری دیابت مطرح كرد و آن آگاهی و دانش است. ابتلا به دیابت جذابیتی ندارد، اما درصورتی كه دیابت دارید، باید توانمندی جذاب كردن آن را داشته باشید.

كنترل دیابت

درصورتی كه بخواهید كنترل خوبی روی بیماری خود داشته باشید، باید:

 متخصص بیماری دیابت خود شوید.  بیشتر از پزشكان در مورد بیماری خود اطلاعات داشته باشید.  بیماری خود را بپذیرید و یاد بگیرید چگونه با آن زندگی كنید. هرچه توانمندی‌های شما در كنترل بیماری‌تان بیشتر شود، انگیزه‌تان نیز برای ادامه مسیر بیشتر خواهد بود. درمان انجام‌شده، برای شما و به نفع خودتان است، نه برای كسب رضایت و خوشنودی والدین یا خانواده‌تان؛ حتی سودی برای پزشك و پرستار شما نیز ندارد.

آگاهی از بیماری دیابت

دیابت یك بیماری عفونی نیست. این مسأله برای بزرگسالان واضح است، اما در مورد كودكان و نوجوانان ممكن است قابل درك نباشد. دوستان و همكلاسان كودكان دیابتی باید بدانند این بیماری به هیچ وجه از دوستان‌شان به آنها سرایت نمی‌كند. از مسؤول آموزش دیابت بخواهید تا به كلاس شما آمده و در مورد دیابت با دوستان و معلمان صحبت كند و نحوه تزریق انسولین و كنترل قند خون را به آنها نشان دهد. همچنین در مورد علائم افت قند خون و راه‌های مقابله با آن توضیحاتی ارائه كند. یكی از مسائل مهم برای كودكانی كه تازه به دیابت مبتلا شده‌اند، در میان گذاشتن این موضوع با دوستان و آشنایی آنها با این بیماری است. اگر به هر دلیلی این آشنایی در فاصله كوتاهی پس از تشخیص دیابت صورت نگیرد، بیان آن در آینده بسیار دشوار خواهد بود مطرح كردن این بیماری با دیگران یكی از نكات بسیار مهم در پذیرش دیابت توسط بیمار است. مصرف شیرینی‌ها تأثیری در بروز دیابت نوع 1 كودكان و نوجوانان ندارد. والدین كودكان مبتلا بیشتر اوقات فكر می‌كنند كه اگر كار خاصی انجام می‌دادند یا كارهایی را انجام نمی‌دادند، فرزندشان هرگز گرفتار این بیماری نمی‌شدند؛ در حالی كه هیچ راهی برای پیشگیری از بروز دیابت نوع 1 در این كودكان وجود ندارد. به كودك‌مان بیاموزیم چگونه با بیماری دیابت خود، به بهترین نحو زندگی كنند.

بیماری دیابت كودك خود را تحت كنترل قرار دهید

 انگیزه شما برای دستیابی به ایده‌آل‌ترین شكل درمان دیابت، به شما كمك خواهد كرد تا مثل سابق فوتبال بازی كنید، بدون افت شدید قند خون به مدارج بالای علمی برسید، شغلی كه می‌خواهید به‌دست آورید و خیلی منظم زندگی كنید. بیمار دیابتی بایستی با تسلط كامل متخصص بیماری خود شود تا با رضایت كامل خود را با شرایط احتمالی، تطبیق دهد. درگیر شدن با بیماری و كسب دانش در مورد مراقبت از خود، اهمیت بسیاری دارد. از آنجا كه 24 ساعته باید با دیابت زندگی كنید، بسیار مهم است كه بتوانید در سریع‌ترین زمان ممكن تصمیم‌گیری كرده و با توجه به شرایط پیش‌آمده سبك زندگی و عادات خود را تغییر دهید و به‌طور مطلوب بیماری را كنترل كنید. بیماران جوان دیابتی باید در حد امكان از ابتدا به فكر كنترل دیابت خود باشند و كودكان نیز قبل از رسیدن به بلوغ، دانش كافی در مورد دیابت به‌دست آورند. به‌هرحال دیابت مدام همراه شماست؛ اما می‌توانید تفاوت منطقی بین زندگی عادی روزمره و لحظات خوب موقعیت‌های ویژه ایجاد كنید. بیشتر افراد (مبتلا یا غیرمبتلا به دیابت) به خود اجازه می‌دهند كه در شرایط ویژه رفتاری داشته باشند كه مازاد بر برنامه روزمره بوده؛ اما خیلی هم برای سلامت‌شان ضرر نداشته باشد.

اگر به تعطیلات یا اردوی مدرسه می‌روید، برنامه معمول شما با آنچه در منزل انجام می‌دهید، كمی تفاوت دارد. در چنین مواقعی هدف، كنترل دقیق قند خون نیست؛ ایده‌آل این است كه شاد و باانگیزه در همه فعالیت‌های گروهی شركت كنید. در واقع، افزایش سطح قند خون به میزان اندك قابل قبول است، اما باید مراقب بود كه این افزایش جزئی بر سلامت كلی شما تأثیر نگذارد. به عبارت دیگر، بهتر است در طول سال 350 روز كنترل خوب و 15روز كنترل نامطلوب داشته و در عوض از زندگی خود لذت ببرید تا اینكه 75 روز وضعیت متوسط و290 روز كنترل خوب داشته باشید؛ ولی در كل سال احساس یأس و بیچارگی كنید. بیشتر افراد سالم ترجیح می‌دهند هنگام انجام كارهای مهم، نظیر امتحان یا مصاحبه شغلی، قند خونشان كمی بالاتر از حد طبیعی باشد. در شرایط خاص، پرهیز از افت قند خون مهم‌تر از كنترل خوب آن است.