زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

چاقی ، معضل كودكان امروز

در سراسر دنیا چاقی و اضافه وزن کودکان به عنوان یک اپیدمی مهم و مشکل جدی در سلامت و بهداشت جامعه مطرح شده است.

اضافه وزن کودکان از طرق مختلف قابل اندازه‌گیری می‌باشد. اولین راه تشخیص اضافه وزن کودک بر اساس نمودار رشد قدی و وزنی کودک است.

بر اساس گزارش موسسه بررسی سلامت و  تغذیه ملی (NHANES)، کودکان دارای  اضافه وزن با BMI بین صدک 85-95، 6/23 درصد و همچنین کودکان چاق با BMI بالاتر از صدک 95 درصد، 1/17 درصد کل کودکان در سطح دنیا را تشکیل می‌دهند.

در حال حاضر بالغ بر 42 میلیون کودک چاق در کل دنیا دیده می‌شود که تنها 35 میلیون نفر آنها در کشورهای پیشرفته زندگی می‌کنند. باید توجه داشت که چاقی تدریجا در کشورهای کم درآمد و درآمد متوسط  نیز به موازات کشورهای صنعتی خصوصا در شهرها تبدیل به معضل جهانی شده است.

عوامل چاقی کودکان

 فاکتورهای رژیمی

 عوامل محیطی

 دلایل اجتماعی – اقتصادی

 فاکتورهای بیولوژیکی

 استفاده نامناسب از فست فودها

 کاهش فعالیت‌های فیزیکی

 استفاده بیش از حد از تلویزیون و کامپیوتر

 بازی‌های کامپیوتری

 ماشینی شدن زندگی نوین

 سطح تحصیلات والدین

 عدم آگاهی خانواده از عادات صحیح غذا خوردن خصوصا عدم آگاهی مادر

 زندگی در آپارتمان

 عدم دسترسی به زمین‌های بازی و باشگاه‌ها

هر چه وزن قبل از تولد مادر بیشتر باشد احتمال تولد کودک چاق بیشتر می‌شود. به همین نسبت اضافه کردن وزن بیش از حد نرمال به بهانه نیاز جنین به مواد مغذی خطر تولد کودک چاق را افزایش می‌دهد.

عوامل موثر بر وزن هنگام تولد کودک

مطالعات اخیر ارتباط نزدیک و معنی‌داری بین چاقی کودکی و چاقی بزرگسالی را نشان می‌دهند. بر این اساس دیده شده است که سه عامل وزن قبل از بارداری مادر، افزایش وزن مادر طی بارداری و طول مدت بارداری بر وزن هنگام تولد کودک تاثیرگذار است.

هر چه وزن قبل از تولد مادر بیشتر باشد احتمال تولد کودک چاق بیشتر می‌شود. به همین نسبت اضافه کردن وزن بیش از حد نرمال به بهانه نیاز جنین به مواد مغذی خطر تولد کودک چاق را افزایش می‌دهد. متاسفانه در ایران تمایل به داشتن کودک چاق باعث شده است که مادر بی‌توجه به میانگین‌های استاندارد کالری دریافت کند و خطرات زیادی را متوجه خود و کودک کند. همچنین طولانی شدن هفته‌های بارداری باعث تولد کودک با اضافه وزن شده و زایمان را برای مادر سخت‌تر می‌کند.

مشكلات چاقی دوران کودکی در سن بزرگسالی

 چاقی بزرگسالی

 سندروم متابولیک

 بیماری‌های قلبی عروقی

 مقاومت به انسولین (دیابت نوع 2)

 دیس لیپیدمیا

 فشارخون بالا

آسم

 کبد چرب

 مشکلات فیزیولوژیک

 افسردگی

 سرطان

به طور مثال شیوع فشارخون بالا در کودکان با BMI کمتر از صدک 85 درصد، 6/2 درصد است این در حالی است که در کودکان با BMI مساوی و بالاتر از صدک 95 درصد، شیوع فشارخون بالا 7/10درصد است.

توصیه‌های رفتاری و تغذیه‌ای برای کودکان مبتلا به افزایش وزن و چاقی

با توجه به اینکه رشد قدی کودک در محدوده سنی خاصی انجام می‌شود، برای کودک چاق نمی‌توان رژیم درمانی  و محدودیت کالری را اعمال کرد، زیرا دسترسی به بعضی ریزمغذی‌ها و درشت‌مغذی‌ها مختل شده و رشد قدی تحت تاثیر قرار می‌گیرد که در این صورت لطمه غیرقابل جبرانی به کودک وارد می‌شود، بنابراین توصیه‌های زیر مورد پیشنهاد است:

 تغییر شیوه زندگی کودک و خانواده

 افزایش اطلاعات والدین

 ورزش (والدین باید کودک را در فعالیت‌های ورزشی همراهی کنند)

 کم کردن ساعات استفاده از بازی‌های کامپیوتری

پایش کودک توسط پزشک و مراکز بهداشتی درمانی

 اندازه‌گیری فاکتورهای بیوشیمیایی

 افزایش وعده‌های غذا

 کاهش استفاده از فست فود‌ها

ضمنا در پایان توصیه رژیمی ما این است که مادر مانع استفاده کودک از مواد غذایی پرچرب و تنقلات نامناسب شود. همچنین موادغذایی مورد نیاز از جمله لبنیات، میوه، سبزیجات و پروتئین را در تعداد دفعات زیاد در اختیار کودک قرار دهد. مادر باید این نکته را در نظر بگیرد که کودکی که تا به حال از همه نوع ماده غذایی به دلخواه و بدون محدودیت استفاده کرده است، نیاز به زمان برای عادت کردن به شیوه جدید غذا خوردن دارد؛ لذا طی هفته‌های اول کودک نیاز به توجه و مراقبت ویژه از طرف خانواده مخصوصا مادر دارد.

همچنین برای کودکان چاق با سن پایین، پدر و مادر با وادار کردن کودک به فعالیت و بازی می‌توانند به متعادل شدن وزن او کمک کنند.