جنگجویان تب
آیا نگرانی شما هم همراه با دمای بدن فرزندتان بالا می‌رود؟ ما به شما می‌گوییم چه بکنید و چه زمانی با دکتر تماس بگیرید. ساعت 3 صبح زنگ می‌زند. همانطور که کورمال کورمال دنبال تلفن می‌گردم و شماره‌گیری می‌كنم، با خود زیر لب می‌گویم «امیدوارم مسئله مهمی باشد!»، اما وقتی صدای نگران یک مادر را از آن طرف خط می‌شنوم که می‌گوید فرزندش در تب می‌سوزد، بد خلقی‌ام از بین می‌رود. از او چند سوال مشخص می‌پرسم و مطمئن می‌شوم که کودک حالش وخیم نیست.
توصیه من: به بچه یک استامینوفن بدهید و فردا اول صبح با مطب من تماس بگیرید. خوشبختانه این سناریو هر شب تکرار نمی‌شود، وگرنه من هیچ وقت نمی‌توانستم بخوابم، اما بسیاری از تماس‌های شبانه مربوط به تب است، و جای تعجب ندارد والدین نگران شوند وقتی فرزندشان در دستشان تبدیل به یک عروسک پارچه‌ای شود، اما تب خودش به تنهایی به ندرت خطرناک است. تب علامتی است که به ما می‌فهماند بدن در حال مبارزه با نوعی عفونت است. تب واکنش طبیعی بدن به میكروب‌های تهاجمی است. هنگامی که سیستم حفاظتی بدن یک ویروس یا میکروب را شناسایی می‌كند، افزایش سلول‌های سفید بدن این پیام را به مغز می‌رساند که دمای بدن را بالا ببرد. این کار در مبارزه با عفونت موثر است.
میزان درجه تب
چه چیزی تب را به وجود می‌آورد؟ دمای زیر 38 درجه سانتیگراد عادی است. بین 5/38 – 4/39 درجه تب معمولی است و دمای بالای 4/39 تب بالا محسوب می‌شود. عموما دمای بدن نوزادان از بچه‌های بزرگتر بیشتر است. همچنین همه ما معمولا بعد از ظهرها دمای بدن‌مان بیشتر است. روش مقعدی دقیق‌ترین روش به حساب می‌آید و معمولا برای نوزادان زیر 3 ماه توصیه می‌شود. برای این نوزادان باید دمای دقیق بدن گرفته شود تا بتوان اقدام مناسب را انجام داد. بعد از 3ماه، استفاده از دماسنج مخصوص زیر بغل یا پستانکی هم مناسب است. از آن جایی که دماسنج‌ها انواع مختلفی دارند، من معمولا از والدین می‌خواهم هم دما را به من بگویند و هم روش گرفتن دما را تا بتوانم بر اساس آن تفسیر درستی از وضعیت کودک بکنم.
نكته‌های كلیدی در خصوص تب نوزاد
اینکه چه زمانی با دکتر تماس بگیرید بستگی به سن فرزند شما دارد. در اینجا چند نکته کلیدی به شما می‌گوییم:
مهمترین عامل تب
تب، خودش به تنهایی، بیماری محسوب نمی‌شود. مثل چراغ مربوط به موتور ماشین، تب به ما هشدار می‌دهد که امری غیرعادی است و نیاز به توجه دارد. مصرف آنتی‌بیوتیک در درمان تب‌هایی که ناشی از ویروس است، برعکس میكروب‌ها، تاثیری ندارد. چند مورد از مهمترین علل تب عبارتند از: سرخک
(جوش‌ها و زخم‌هایی در بالا تنه که بعد از تب نمایان می‌شوند، نوعی ویروس که دست، پا و دهان را درگیر می‌كند و در آن قسمتها زخم و تاول ایجاد می‌كند) و سرماخوردگی‌های معمولی. علل میکروبی تب، که با آنتی‌بیوتیک درمان می‌شوند، عفونت‌های خاص گوش (هرچند ممکن است دکتر در اولین نگاه دارو تجویز نکند و بخواهد معاینات بیشتری انجام دهد)، سینه پهلو و عفونت‌های سینوس و مثانه است.
کودکان بالای 6 ماه
اگر دمای بدن کودکتان بالای 4/39 درجه رفت، می‌توانید با پزشک تماس بگیرید اما معمولا کودکانی که به این سن می‌رسند حال خیلی وخیمی پیدا نمی‌كنند. درجه تب، شدت بیماری را مشخص نمی‌كند. گاهی ویروس‌های ضعیف تب بالایی ایجاد می‌كنند، در حالی که برخی عفونت‌های میکروبی خطرناک فقط یک تب معمولی ایجاد می‌كنند. رفتار فرزند شما علامت مهمتری است. اگر کودکتان اشتهایش را از دست داده است، استفراغ می‌كند، اسهال، بد خلق، بیحال و بدن و گردنش سفت شده است (هنگامی که دست و پایش را تکان می‌دهید از درد جیغ می‌كشد)، حتما با پزشک تماس بگیرید.
نوزادان 3 تا 6 ماه
اگر فرزندتان تبی بالای 3/38 درجه داشت با پزشک تماس بگیرید.
گرفتگی عضلات
افزایش سریع دمای بدن ممکن است منجر به گرفتگی عضلات شود. این مسئله اکثر اوقات باعث وحشت والدین می‌شود، اما این گرفتگی الزاما نشانگر یک بیماری خطرناک نیست و به ندرت به کودک آسیب می‌رساند، اما محض احتیاط اگر کودکتان دچار گرفتگی عضلات شد با پزشک تماس بگیرید. علائم آن عبارتند از تنفس مشکل، سیاهی چشم‌ها مدام به سمت بالا بروند، لرزش دست و پا و بیهوشی که ممکن است چند دقیقه طول بکشد. اگر تب بالا و گرفتگی عضلات بیش از 5 دقیقه طول کشید، سریع با اورژانس تماس بگیرید. اگر فرزندتان بعد از یک تب بالا، دوباره به حالت عادی بازگشت و شروع به بازی کرد، می‌توانید آسوده خاطر باشید که خطری جدی فرزند شما را تهدید نمی‌كند.
نوزادان زیر2 ماه
اگر نوزادی با این سن درجه حرارت بدنش بیش از 38 درجه بود، بدون توجه به ساعت، سریعا با پزشک تماس بگیرید. علت این فوریت و عجله این است که نوزادان در این سن، نسبت به بچه‌هایی که سن بیشتری دارند و می‌توانند با عفونت‌ها مبارزه کنند، بسیار در برابر میكروب‌ها آسیب پذیرند. اگر عفونت کمی جدی باشد به سرعت در بدن پخش می‌شود و می‌تواند خطر جانی برای نوزاد داشته باشد. در چنین شرایطی کودک شما باید توسط پزشک معاینه شود و اگر زیر 1 ماه باشد، ممکن است در بیمارستان هم بستری شود.
پایین آوردن درجه حرارت
یکی از مهمترین اصول، رفتار با بچه است نه با تب. هر درجه حرارت بالایی لازم نیست سریعا پایین آورده شود زیرا گاهی این حرارت برای مبارزه با بیماری لازم است. با توجه به سن و علائم کودکتان، اگر فرزند تب دارتان حال عمومی‌اش خوب است و خیلی بدخلق و عنق نیست، می‌توانید به تب اجازه دهید کار خودش را بکند. اما اگر کودک شما را خیلی اذیت می‌كند، ما چند راه برای پایین آوردن درجه حرارت بدنش به شما پیشنهاد می‌كنیم.
چه کارهایی را نباید انجام بدهید
همانقدر که باید بدانیم در مواقع ضروری چه باید بکنیم، به همان میزان هم باید بدانیم چه نباید بکنیم. هیچ وقت سعی نکنید با الکل دمای بدن کودک را پایین بیاورید. پوست بچه الکل را خیلی زود جذب می‌كند همچنین می‌تواند از طریق تنفس گازهای خطرناک آن را وارد بدنش کند. هر دوی این احتمالات منجر به مسمومیت و مشکلات جدی می‌شود. به هیچ وجه به بچه‌ها آسپرین ندهید، زیرا می‌تواند منجر به بیماری خطرناکی شود که به کبد و مغز آسیب برساند و در نهایت هیچ گاه بچه‌ای که تب دارد را خیلی نپوشانید، زیرا این کار دمای بدن او را بالاتر می‌برد.
راهكارهایی برای پایین آوردن تب كودك
اگر کودک شما زیر 3 ماه سن دارد، قبل از دادن دارو حتما با پزشک مشورت کنید. اما برای بچه‌های بزرگتر استامینوفن یا قطره‌های مخصوص توصیه می‌شود. میزان دارو بستگی به سن و وزن فرزند شما دارد. گاهی اوقات تب به دلیل کم آبی است. سعی کنید به فرزندتان مایعاتی مثل شیر مادر، شیر خشک یا شیر معمولی ( اگر سن کودک بالای 1 سال است) بدهید. محققان پاشویه را مورد بررسی قرار داده‌اند. اگر پاشویه به تنهایی و بدون مصرف دارو صورت بگیرد، ممکن است به کودک شما لرز بدهد و حال او را بدتر کند، اما اگر با این كار حس خوبی به فرزند شما دست می‌دهد، اشکالی ندارد این کار را یک بار انجام دهید، اما اگر لرز گرفت سریعا او را خشک کنید و لای پتو بپیچید.
