چه كنيم كه كودك سالم و شاداب داشته باشيم
همان‌طور كه می‌دانید شیرخواران و كودكان هر لحظه در خطر ابتلا به بیماری‌های عفونی و غیرعفونی هستند كه والدین نقش بسیار مهمی در پیشگیری از آن دارند. در بین بیماری‌های عفونی یك سری بیماری‌هاست كه می‌توان با واكسیناسیون، كودكان و شیرخواران را از این بیماری‌های مهلك و كشنده نجات داد. در بین این بیماریها فلج اطفال، سیاه‌سرفه، كزاز، دیفتری، هپاتیت، سل، سرخك، سرخجه و اوریون در رأس قرار دارند كه خوشبختانه واكسیناسیون در ایران علیه این بیماریها از چندین سال قبل شروع شده و كودكان و شیرخواران در مقابل این بیماریها مصون و ایمن هستند.
واكسیناسیون كودكان
در كشورهای اروپایی و كشورهای پیشرفته، شیرخواران در مقابل چهارده نوع بیماری واكسینه میشوند كه امیداست با پشتكار مسؤولان محترم وزارت بهداشت شیرخواران کشور ما نیز در مقابل همه این بیماریها واكسینه شوند. این واكسن‌ها شامل واكسن پنوموكوك، واكسن هموفیلوس آنفلوآنزا، واكسن مننگوكوك، واكسن روتاویروس و واكسن آبله‌مرغان می‌باشند كه هر كدام از آنها اگر تزریق نشوند، بهخصوص زیر سن 5 سال و در مورد آبله‌مرغان در سنین بالا خطراتی همچون پنومونی (سینه پهلو)، لارنژیت (گلودرد)، سینوزیت، اوتیت (التهاب گوش)، اسهال و حتی عفونت‌های شدید مغزی وجود خواهد داشت و خدای نكرده ممكن است منجر به مرگ شیرخوار یا كودك گردد. لذا به نظر می‌رسد كه ایمنی واكسیناسیون شیرخواران مملكت ما زمانی كافی خواهد بود كه كلیه این عزیزان تحت واكسیناسیون كامل قرار بگیرند. وضعیت فعلی واكسیناسیون در ایران اگرچه خوب است، ولی كافی و عالی نیست و باید با همت و پشتكار مسؤولان محترم وزارت بهداشت و درمان واكسیناسیون كامل گردد. اما وظیفه پدران و مادران در پیشگیری از این بیماریها این است كه به موقع به مراكز بهداشتی یا پزشك مراجعه و كودك‌شان را در مقابل این بیماریها واكسینه کنند (طبق جدول پیشنهادی وزارت بهداشت) و مسئله را جدی بگیرند؛ زیرا تزریق هر كدام از این واكسن‌ها كودك را در مقابل این بیماری‌های بسیار خطرناك مصون می‌کند. دومین نكته كه نقش بسیار مهمی در سلامت كودك دارد، مسئله تغذیه‌ای كودك است.
رژیم غذایی كودك
رژیم غذایی كودك بایستی مناسب باشد و كودك را از غذاهای بسیار چرب، سنگین و مصرف تنقلات، حبوبات فراوان، مصرف غذاهای آماده (فست‌فود)، مصرف فراوان مواد قندی یا چربی و مصرف زیاد نمك جداً پرهیز داد و حتی‌المقدور تغذیه شیرخوار و كودك را به عهده متخصص كودك گذاشت. تغذیه كودك بایستی محتویات پروتئین، قند، چربی، ویتامین، مایعات فراوان و بهخصوص املاح معدنی (آهن، روی، سلنیوم، ید و...) داشته باشد. توصیه بعدی كه در سلامت كودك نقش بسیار مهمی دارد، محافظت و مراقبت از شیرخواران و كودكان، بهخصوص در سنین یک تا سه‌سالگی است؛ چون در این سنین كودك تازه فعالیتش شروع شده و خطرات جدی او را تهدید می‌کند؛ لذا وسایل خطرناك مانند چاقو، قیچی، اجسام نوك‌تیز مثل خودكار و سوزن باید از دسترس كودك یا شیرخوار دور بماند. یكی از مشكلات مخصوص كودكان، بلع جسم خارجی، بهخصوص در ریه است كه خدای نكرده باعث خفگی ناگهانی كودك خواهد شد.
رعایت اصول بهداشتی
توصیه بعدی برای حفظ سلامت كودك، رعایت اصول بهداشتی و پیشگیری و در رأس این اصول شست‌وشوی دست‌های كودك می‌باشد كه شعار سازمان بهداشت جهانی است. شست‌وشوی دست‌ها 90درصد میكروب‌های ناقل بیماری را از بین می‌برد. پوشیدن لباس مناسب در فصول سرد و گرم برای پیشگیری از سرما و گرما نیز اهمیت دارد. توصیه بعدی مسئله مهدكودك و حضور شرط لازم در این فضای محافظتی آموزش است. همان‌طور كه می‌دانیم، مهدكودك مزایای بسیار فراوان و البته مضراتی دارد و آن اینكه چون تعدادی کودک دور هم جمع میشوند، امكان انتقال عفونت‌های ویروسی و میكروبی وجود دارد. براساس مطالعات و تحقیقات ثابت شده شیرخوارانی كه به مهدكودك می‌روند، 50درصد بیشتر از آنهایی كه در منزل هستند، دچار بیماری میشوند؛ بنابراین توصیه می‌کنیم والدین به محض بروز بیماری، جداً از بردن کودک خود به مهدكودك خودداری کنند و تا بهبودی كامل او را در منزل نگه دارند. توصیه به مسؤولان محترم مهدكودك‌ها هم این است که شیرخواران را از نظر بیماری ویروسی و انگلی تحت نظر قرار دهند و به محض بروز علائم بیماری والدین را مطلع نمایند تا پیگیری و درمان انجام شود.
حفظ سلامت روح و روان كودك
نهایتاً یكی از مسائلی كه واقعاً سلامت كودك را تهدید می‌کند، مسئله سلامت روح و روان اوست. برای حفظ سلامت روح و روان كودك باید با متخصص این رشته مشورت شود. در اینجا چند توصیه داریم: اول اینكه محیط منزل باید محیطی آرام و لذت‌بخش برای شیرخوار و كودك باشد و به هیچ‌وجه تشنج و تنش ایجاد نشود. مسئله دیگر اینكه كودك را باید از تماشای فیلم‌های تأثیرانگیز و تحریك‌كننده اعصاب و فیلم‌ها، كتاب‌ها و داستان‌هایی كه باعث گریه و تأثر كودك میشوند، پرهیز داد و برعكس با فیلم‌ها و كتاب‌هایی كه باعث تقویت روحیه كودك میشوند، فضایی در منزل به وجود آورد كه باعث وجد و خوشحالی و شادابی روحیه او گردد.
یك نكته مهم
پدران و مادران عزیز باید توجه داشته باشند كه برای فرزندان خود از بدو تولد یك پرونده سلامت داشته باشند و تمامی آزمایشات، نمایه رشد قد، واكسیناسیون و ... . به همراه اتفاقات و رویدادهای كه مربوط به سلامت كودك مربوط است در آن درج شود. خاطر نشان می‌سازد این پرونده می‌تواند در دوران رشد كودك كمك موثری به پزشك معالج در درمان بیماری‌های كودك شما كند. چنانچه تاكنون اقدام به این كار ننموده‌اید در سال جدید به عنوان یك برنامه اساسی برای سلامت فرزند خود آن را انجام دهید و بررسی‌های پزشكی را در خصوص دندان‌پزشك، رشد متناسب قد و وزن، چشم و بینایی، گوش و شنوایی و سلامت روانی با مشورت پزشك معتمد خود انجام داده و در آن پرونده درج نمائید. به یاد داشته باشید كه كودكان ما سازندگان فردای بهتر برای جامعه پویا، با نشاط و سالم هستند و سلامت آنها یكی از مهم‌ترین اولویت‌های زندگی والدین است.
