اعظم اسلامی‌مجد
«او در ورزش چندان موفق نیست و با اینكه بیشتر دوستانش دوست دارند بسكتبال را به‌طور حرفه‌ای یاد بگیرند، علاقه‌ای هم به بسكتبال ندارد؟» «من مجبورم در كلاس‌های موسیقی شركت كنم، در حالی كه هیچ علاقه‌ای به این كار ندارم» «اگر در كلاس رقص، هنری، ورزشی و ... شركت نكند، وقتش را به بطالت خواهد گذراند، لااقل در این كلاس‌ها چیزی یاد می‌گیرد.»
این جملات و جملات بسیار دیگر، چیزهایی هستند كه پدر و مادرها و كودكان برای توصیف یا شكایت از كارهایی كه انجام می‌دهند، می‌گویند. برخی از كودكان كارهای بیشتری برای انجام دادن دارند؛ به‌طوری كه گاهی اوقات دچار كمبود وقت می‌شوند. اما چرا برخی كودكان اینقدر پر مشغله هستند؟
برخی از پدر و مادرها فكر می‌كنند كه مشغول نگه‌داشتن كودكان و فرستادن آنها از كلاسی به كلاس دیگر بهتر از آن است كه خانه را به قصد بازی كردن ووقت هدر دادن ترك كنند. برخی هم معتقدند اگر كودكان خود را در كلاس‌های مختلف ثبت نام نكنند، آنها از تجربیات اصلی كه باید در این سنین كسب كنند، محروم و از سایر هم سن و سال‌های خود عقب می‌مانند.
برخی دیگر از والدین نیز فقط می‌خواهند هر آنچه را برای آینده كودكشان خوب است، فراهم كنند؛ غافل از اینكه این گونه فشارها می‌تواند اثرات مخرب دیگری روی آنها داشته باشد. مسلماً فعالیت‌های سازماندهی شده و ورزش كردن برای كودكان مفید است؛ زیرا مهارت‌های اجتماعی آنها پرورش می‌یابد و فرصت‌های بیشتری برای بازی و چیز یاد گرفتن در اختیار خواهند داشت؛ اما تمام این موارد وقتی خوب هستند كه موجب سرگرمی و لذت هم بشوند. وقتی كه كودكان را بیش از اندازه پر مشغله می‌كنیم، فرصت لذت و شادی را از آنها می‌گیریم.
خانواده‌های پر مشغله
بسیار مهم است كه پدر و مادرها كمی به عقب برگردند و برنامه‌های كودك خود را طوری تنظیم كنند كه او با بی‌میلی مجبور به انجام كاری نباشد. بهتر است همه چیز را در حد تعادل حفظ كرده و سعی كنید فعالیت‌های كودكتان متناسب با سن و سالش باشد. روحیه و خلقیات، علایق، توانایی‌های فیزیكی و ذهنی او را حتماً در نظر داشته باشید.
كودكان ازانجام كارهای سخت و پیچیده كه تناسبی با سن و سالشان ندارد، احساس خستگی می‌كنند و وقتی كه كاری را فقط برای خشنود كردن پدر و مادر خود انجام می‌دهند، مرتباً در آن شكست می‌خورند. بنابراین فعالیت‌های او را محدود كنید تا مطمئن شوید آنها را با لذت و علاقه انجام دهد. مثلاً:
طوری برنامه‌ریزی كنید كه هر فصل یك ورزش انجام دهد و سایر فعالیت‌هایش را به هفته‌ای دو تا سه بار محدود كنید. برنامه‌های خود را روی كاغذ بنویسید و در جایی جلوی چشم‌هایتان بگذارید تا همیشه با برنامه‌ریزی قبلی وقت كافی برای انجام كارهایتان داشته باشید و نگرانی و استرس‌های خود را در مورد كمبود وقت به كودكتان منتقل نكنید.
گاهی اوقات اجازه دهید یك روز زیبا و خوب در كنار خانواده یا دوستانش داشته باشد؛ حتی اگر قرار باشد یك یا دو جلسه از كلاسش را از دست بدهد. به همه فرزندان‌تان به یك اندازه توجه كنید. توجه به برنامه‌های جانبی یك كودك نباید مانع از توجه كافی به كودك دیگر شود. خانواده علاوه بر این فعالیت‌ها نیاز به تفریح، بازی، دوچرخه‌سواری و بسیاری كارهای دیگر نیز دارد.
اولویت‌بندی كنید. مسلماً مدرسه و امور مربوط به آن در اولویت قرار دارد و شركت در سایر فعالیت‌ها و كلاس‌های جانبی نباید باعث دوری كودك از مدرسه و كلاس درس شود. بدانید چه زمانی نه بگویید. اگر احساس می‌كنید كه كودكتان بسیار پرمشغله است، ولی باز هم در پی انجام كار جدیدی است، به او بگویید كه باید این فرصت‌ها را در اختیار دیگران نیز قرار دهد و اگر بیش از حد اطراف خود را شلوغ كند، نمی‌تواند نتیجه مطلوبی به دست آورد.
اهمیت استراحت كافی را به او یادآوری كنید. هر كسی باید فرصتی برای ریلكس كردن داشته باشد؛ فرصتی كه در آن هیچ كاری انجام ندهد و فقط انرژی بدست آورد تا بتواند دوباره فعالیت‌هایش را از سر بگیرد. یك لحظه صبر كنید و به زندگی فرزند خود بیندیشید. دوچرخه‌سواری، پیاده‌روی، ساز زدن، بازی كردن، موسیقی گوش دادن و حتی بیكار بودن گاهی برای آنها آنقدر لذت بخش است كه حتی به فكرتان هم نمی‌رسد. چیزی كه آنها واقعاً نیاز دارند، بچگی كردن است.
نشانه‌های مشغولیت كودكان
كودكان پر مشغله دیر یا زود علائمی را از خود بروز می‌دهند. هر كودك با كودك دیگر تفاوت‌هایی دارد، اما كودكان پر مشغله در بسیاری از موارد شبیه یكدیگرند:
احساس خستگی، نگرانی و افسردگی می‌كنند.
از سردرد، دل درد و دردهای دیگر شكایت دارند كه می‌تواند در اثر استرس، وعده‌های غذایی نامنظم و یا كمبود خواب باشد. برنامه‌های جانبی بسیار باعث افت درسی آنها می‌شود. پر مشغله بودن كودكان روی روابط دوستی و زندگی اجتماعی آنها نیز اثر می‌گذارد و زندگی خانوادگی‌شان عذاب آور می‌شود.
به ندرت پیش می‌آید كه همگی دور یك میز بنشینند و غذا بخورند. پدر و مادر نیز برای اینكه كودكشان سر وقت در كلاس‌هایش حاضر شود، و از آنها نتیجه بگیرد، تمریناتش را به درستی انجام دهد و بسیاری موارد دیگر، دچار استرس می‌شوند.
